Met de dertigste klimaattop achter de rug beschouwt em. prof. dr. ir Guus Berkhout aan de hand van de povere resultaten dat het inmiddels tot de wereld mag doordringen dat ’het klimaatroer helemaal om’ moet. „Nederland moet een fundamentele hervorming bepleiten. Niet klimaatmitigatie, maar klimaatadaptatie moet de hoogste prioriteit krijgen.”

Door Em. prof. dr. ir. Guus Berkhout

Zelden zal een conferentie zo veel gekost hebben in geld en milieuschade, en tegelijkertijd inhoudelijk zo weinig hebben opgeleverd als de klimaattop in het Braziliaanse Belém. Ontluisterend is dat die conclusie niet alleen geldt voor deze klimaattop, maar voor alle dertig klimaattoppen. Waarom gaan we er dan toch mee door? EU-toponderhandelaar Hoekstra concludeert dat er nu genoeg onderhandeld is en het hoog tijd is om te gaan uitvoeren. Maar meneer Hoekstra, wat wilt u dan gaan uitvoeren?

Maakbaarheid

Het probleem is dat we maatregelen moeten nemen die ervoor zorgen dat het klimaat zich gaat gedragen zoals wij willen. Maar het grote knelpunt daarbij is dat gedurende de afgelopen decennia steeds meer kritische wetenschappers overtuigend laten zien dat het gedrag van het klimaat niet door de mens kan worden gestuurd. Grote twijfels over de maakbaarheid van het aardse klimaat zijn de échte reden waarom klimaatpartijen met elkaar niet tot besluiten komen. Velen voelen er niets voor om dubieuze, peperdure klimaatplannen te financieren. Sleutellanden als China, VS, India en Rusland zijn al helemaal afgehaakt.
Niemand van de overgebleven deelnemers durft het te zeggen, maar klimaatbeleid gebaseerd op maakbaarheid lijkt een illusie. In de afgelopen decennia heeft het klimaatbeleid zich helemaal niets aangetrokken van wat de mens wil. Ook niet na dertig peperdure klimaattoppen. Begrippen als klimaatneutraal en klimaatvriendelijk blijken onzinnige begrippen.
Wat kan de mens wél doen? Wel, dat is anno 2025 glashelder. We moeten ons gaan aanpassen aan het grillige aardse klimaat. De afgelopen decennia hebben overtuigend laten zien dat investeringen in klimaatadaptatie ruimschoots worden beloond. Met slimme adaptatietechnologieën is het in de afgelopen decennia gelukt om het aantal klimaatslachtoffers met meer dan 90% terug te brengen. Daar tegenover staat dat al die klimaattoppen nog nooit één slachtoffer minder hebben opgeleverd.

Hervorming

Het roer in klimaatbeleid moet helemaal om. Nederland moet een fundamentele hervorming bepleiten. Niet klimaatmitigatie – denk aan de falende netto CO2-afspaken – maar klimaatadaptatie moet de hoogste prioriteit krijgen. Nederland kan hier een onmisbare bijdrage leveren met grote expertise op het gebied van waterbeheer en zaadveredeling.
Vervolgens, moeten we stoppen om klimaatverandering en milieuvervuiling door elkaar te halen. Zoals hierboven aangegeven, klimaatverandering wordt veroorzaakt door de grote natuurkrachten en milieuvervuiling wordt veroorzaakt door verontreinigende productietechnieken en consumptiegedrag. Klimaatbeleid is dus heel wat anders dan milieubeleid.

Kerncentrales

In het nieuwe klimaatbeleid moet er geen enkele ruimte meer zijn voor het kaalkappen van bossen voor het leveren van hout als brandstof in energiecentrales. Niet alleen worden hierdoor hele ecosystemen vernietigd, maar is houtstook ook nog eens sterk vervuilend. De energiebron van de toekomst voor betaalbare, ruimte-intensieve, schone en betrouwbare energievoorziening zijn ontegenzeggelijk de moderne grote en kleine kerncentrales.
Geef de komende maanden kritische wetenschappers en klimaatexperts de gelegenheid om met feiten te laten zien hoe het toekomstige klimaatbeleid eruit moet zien. Laten we op de nieuwe klimaattop, volgend jaar in Turkije, een professioneel klimaatplan bespreken dat gaat zorgen voor een nieuw perspectief in klimaatbeleid.
Deze opinie werd eerder gepubliceerd door De Telegraaf.
Bron foto: Shutterstock