Politici zijn dol op rekenmodellen, die de werkelijkheid moeten nabootsen. Maar wat je in zo’n model invoert, bepaalt de uitkomst. En die uitkomsten ondersteunen ‘wetenschappelijk’ vooral het regeringsbeleid. Aan echte metingen hebben politici een hekel. En zo worden op basis van modellen (garbage in, garbage out) regels en wetten opgesteld, die compleet voorbijgaan aan wat burgers ervaren. Het zojuist verschenen rapport Het Windmolendrama van de Stichting Clintel laat daar weer een schrijnend voorbeeld van zien: wederom gebruikt men het ondeugdelijke jaargemiddelde (Lden) als geluidsnorm. En de geluidsoverlast wordt wederom niet gemeten, maar berekend! Deze falende wetten zorgen voor een onleefbaar Nederland. Politici: doe er iets aan! Een column van emeritus hoogleraar Guus Berkhout.
De politiek is verzot op rekenmodellen. Denk aan de vigerende zorgmodellen, onderwijsmodellen, koopkrachtmodellen, klimaatmodellen, CO₂–modellen, stikstofmodellen, lawaaimodellen, u noemt het maar. De overheid past ze in alle beleidssectoren toe. Maar als je modellen niet verifieert met de werkelijkheid, kun je er van alles uit laten komen. En dat gebeurt dan ook. De samenleving wordt van alles beloofd, maar van al die beloften komt weinig of niets terecht. De rekenmodellen van de overheid kloppen gewoon niet! Het gevolg is dat de lasten toenemen, maar de burgerij er niets voor terugkrijgt. Waarom blijven we die modellen dan toch gebruiken?
De uitkomst van rekenmodellen wordt bepaald door wat de modellenmakers erin stoppen. Je kunt een model zo inrichten, dat eruit komt wat je graag wilt zien. Daarom zijn politici zo verzot op rekenmodellen. In overheidsinstituten zijn ‘wetenschappers’ bereid modellen zo in te richten, dat de uitkomst het beoogde overheidsbeleid bevestigt. Vervolgens wordt glashard beweerd dat die uitkomst wetenschappelijk verantwoord is. Integere wetenschappers weten dat metingen foute rekenmodellen kunnen ontmaskeren. Daarom hebben politici een bloedhekel aan metingen.
Overlast rond luchthavens
Het model dat de hoeveelheid lawaai rond de luchthaven Schiphol uitrekent is berucht. Al in 2000 werd besloten om de lawaainormen in de nieuwe luchtvaartwet te bepalen aan de hand van jaargemiddelden (met als lawaaimaat Lden), zoals dat gebeurt bij verkeerslawaai. Maar luchtvaartoverlast wordt niet bepaald door lawaaigemiddelden, maar door lawaaipieken (met als lawaaimaat Lmax). Vervolgens werden die jaargemiddelden ook nog eens berekend door een model. Dat rekenmodel was louter gebaseerd op theoretische bronsterkten en welgevallige veronderstellingen. Verificatie met meetresultaten gebeurde vrijwel niet. En, schrik niet, dat is nu nog steeds het geval. In 2024 weten we nog steeds veel te weinig over hoeveel lawaai er rond Schiphol wordt gemaakt. Optimale maatregelen voor de luchtvaartsector en de omwonenden zijn dan ook in de praktijk onmogelijk. Het huidige luchthavenbeleid kent alleen maar verliezers.
Overlast rond windturbines
Heel verdrietig zien we nu dat de geschiedenis zich herhaalt rond een andere majeure lawaaibron. Het zijn nu niet vliegtuigen, maar windturbines die omwonenden het leven zuur maken. We zien dat de politiek helemaal niets heeft geleerd van het bestuurlijke geknoei rondom Schiphol en weer precies dezelfde fouten maakt. Omdat het plan is om ons hele land vol te zetten met windturbines, gaat het nu niet meer alleen om omwonenden van luchthavens, maar om bewoners van vrijwel het gehele land.
Net als bij vliegtuiglawaai is windturbinelawaai niet te vergelijken met verkeerslawaai. Het hoogfrequente fluitende en het laagfrequente dreunende lawaai veroorzaken buitensporig veel overlast, met name in de nacht. Het zojuist verschenen rapport Het Windmolendrama van de Stichting Clintel laat zien dat men wederom het ondeugdelijke jaargemiddelde (Lden) als norm gebruikt. En de geluidsoverlast wordt wederom niet gemeten, maar berekend!
Daarmee is vergunningverlening een wassen neus. Wettelijk wordt de plaatsing van nieuwe windturbines geen strobreed in de weggelegd. Wist u dat windturbines steeds hoger worden (meer dan 200m!) en het lawaainiveau daarmee evenredig omvangrijker?
Economie
Bij vliegtuiglawaai zitten we met het dilemma dat de luchtvaart een onmisbare rol speelt in de economie en de vakantiesector. Lastige compromissen zijn daar onontkoombaar. Maar bij windturbines ligt dat heel anders. Immers, naast de grote overlast verzieken windturbines ook nog eens ons energiesysteem. De grote leveringsonbetrouwbaarheid in ons klimaat, de hoge kosten van elke geleverde MWh als we álle (!) gemaakte kosten meenemen, en het buitensporig grote ruimtebeslag maken Nederland totaal ongeschikt voor windenergie. En het alternatief (kernenergie) ligt klaar om al die schadelijke windturbines te vervangen. Wist u dat wat een modern windpark per hectare in een jaar aan stroom opbrengt door een moderne kerncentrale al in een half uur wordt geleverd?
Falende wetten
Bescherming van de burger tegen extreme overlast is gelukkig in ons land bij wet geregeld. Maar als die wet niet functioneert is de burger weerloos. Een triest feit is dat de weerloosheid van burgers alsmaar toeneemt, omdat steeds meer wetten in steeds meer sectoren worden gebaseerd op ondeugdelijke rekenmodellen.
Moderne windturbines zijn niet alleen slecht voor onze economie en onze natuur, ze leveren ook buitensporig veel leed! De geschiedenis rond onze luchthavens herhaalt zich nu rond het groeiend aantal windturbines. Geluidsnormen en rekenmodellen zijn zodanig gekozen dat van wettelijke bescherming geen sprake is. Met falende wetten maken we Nederland rechtsstatelijk onleefbaar.
Regels aanpassen
Waarde politici, als u regels maakt die niet blijken te werken, dan moet u die falende regels niet tegen beter weten in proberen te handhaven, maar moet u ze tijdig aanpassen of zelfs helemaal vervangen! In een snel veranderende samenleving is dat geen zwakte, maar juist een teken van bestuurlijke wijsheid.
Nog sterker, het voortdurend aanpassen van wetten aan de veranderende werkelijkheid dient het nieuwe normaal van regering en parlement te worden. Of u nu linkse of rechtse politiek bedrijft, deze nieuwe uitdaging laat glashelder de onmisbare rol van een goed functionerende democratie zien. Terugkoppeling van de kennis en wensen in de samenleving naar u is de essentie van democratie.
Kan-niet-mag-niet cultuur
Al jaren functioneert onze democratie niet meer, omdat terugkoppeling van samenleving naar politiek nauwelijks meer aanwezig is. Daardoor zien we problemen verergeren en uiteindelijk zelfs uitgroeien tot een crisis. Burgers willen immigratie beperken, zijn tegen het volzetten van hun land met windturbines en zijn voor kernenergie. Let wel, burgers bezitten veel en unieke kennis waar u gebruik van dient te maken. Helaas zijn velen van u vooral bezig met eigen politieke hobby’s. Daardoor houdt u met uw rekenmodellen de vele ondeugdelijke wetten overeind. Vervolgens eist de rechterlijke macht van u dat u die ondeugdelijke wetten onvoorwaardelijk handhaaft.
Zo houdt u beiden, politici en rechters, elkaar gevangen in een kan-niet-mag-niet cultuur. Er wordt wel heel veel en heel lang gepraat, maar vrijwel niets wordt opgelost. Natuurlijk heeft de burger het vertrouwen in u verloren. Rechtsstatelijk is ons land al jaren op weg naar de afgrond!
Raad van Verlatinghe
Waarde politici, tot slot nog een advies. We hebben geen Constitutioneel Hof nodig maar een Raad van Verlatinghe die regering en parlement gaat adviseren welke verdragen en welke wetten sterk verouderd zijn en geactualiseerd of afgevoerd dienen te worden. Het is de enige manier om uit de verlammende kan-niet-mag-niet cultuur te ontsnappen. Het is de enige manier om onze democratie weer op de rails te zetten.