Onderzoeksjournalistiek Nederland (Follow The Money, Platform Authentieke Journalistiek en KRO Pointer) hebben flink hun tanden gezet in de Nederlandse “klimaatsceptici”. Afgelopen zaterdag eerst een heel verhaal over Frits Böttcher, vandaag een FTM-verhaal over CLINTEL en vanavond om 22:10 uur wijdt het KRO-NCRV programma Pointer een hele uitzending aan Stichting CLINTEL, omdat we in hun woorden pas zo kort bestaan maar al zo invloedrijk zijn. Kijk, dat is nog eens een compliment.
Maar daarmee houdt het ook wel meteen op. De uitzending blijkt niet bedoeld te zijn om ons in het zonnetje te zetten of om nou eens helder uiteen te zetten wat onze standpunten zijn en wat voor kritiek er nou eigenlijk op de klimaatwetenschap en op het klimaatbeleid mogelijk is. Nee, de uitzending is bedoeld om ons neer te zetten als een clubje twijfelzaaiers, het favoriete woord van Jan Paul van Soest c.s. om iedereen die het niet met hen eens is aan de kant te schuiven.
Nadat we van tevoren de vragen hadden gekregen hebben we wel besloten om mee te werken aan een interview, maar wat mij betreft was dit voorlopig de laatste keer. Het gesprek duurde 3,5 uur en hoe langer je praat, hoe groter de kans dat je jezelf een keer minder gelukkig uitdrukt en die stukken pakken ze er vervolgens steevast uit. (De interviewer zelf maakte een paar fouten in zijn vragen, die stukken worden uiteraard niet uitgezonden) We kregen inzage in de citaten die van ons uitgezonden worden en het is van een tenenkrommend niveau. Er wordt geen enkele moeite gedaan om recht te doen aan wat wij nou vinden. Daar komt u als kijker van dit programma dus helemaal niet achter.
Het enige dat wij kunnen doen is de vragen die we vooraf kregen hieronder beantwoorden. Leest u dat voor of na de uitzending eens door, dan weet u hopelijk toch een beetje beter hoe CLINTEL tegen een aantal zaken aankijkt. Indien nodig zullen we na de uitzending opnieuw reageren.
1) Wat is Clintel?
CLINTEL is een denktank en een waakhond. Als denktank laten wij zien dat er ook een totaal andere kant aan het klimaatverhaal zit. Klimaatverandering zelf is veel minder alarmerend dan meestal gesteld wordt. Het klimaatbeleid daarentegen wat nu wordt voorgesteld is over de top. Het middel is erger dan de kwaal. Als waakhond controleren wij – steekproefgewijs – de klimaatwetenschap of het klimaatbeleid. Denk aan ons rapport Het Raadsel van de Verdwenen Hittegolven.
2) Waarom hebben jullie Clintel opgericht?
Er wordt ons al 20 jaar verteld dat klimaatverandering de grootste bedreiging voor de mensheid aller tijden is en dat de oplossingen eenvoudig voor handen zijn: overstappen op duurzame energie. CLINTEL stelt dat het precies andersom is. De klimaatverandering is tot nu toe geen noemenswaardig probleem, maar het klimaatbeleid wil onze hele energievoorziening en daarmee de economie volledig overhoop halen. En dan ook nog met energievormen die onbetrouwbaar zijn, want afhankelijk van zon en wind. Het middels is dus erger dan de kwaal.
3) Wat is het doel van de stichting?
A) De burger laten weten dat er een veel positiever verhaal over klimaatverandering te vertellen is. Ja, de aarde is nu warmer dan 150 jaar geleden, ja CO2 is toegenomen, maar nee, dat is niet het einde van de wereld. Tot nu toe lijkt het zelfs positief te zijn omdat opwarming over het algemeen gunstiger voor mens en dier is dan afkoeling. En omdat CO2 plantenvoedsel is, dus leidt tot vergroening van de aarde en hogere landbouwopbrengsten. De onheilstijdingen over klimaat liggen steevast in de toekomst en zijn gebaseerd op niet gevalideerde klimaatmodellen. Die modellen lopen nu al uit de pas met de werkelijkheid. Het is onverstandig om ons paniek te laten aanpraten op basis van deze tamelijk primitieve modellen. Het is prima om ze te gebruiken voor de wetenschap en voor het verkrijgen van meer inzicht maar niet voor het overhoop halen van de wereldwijde energievoorziening.
B) CLINTEL opereert als een waakhond. Dus wij controleren voor zover mogelijk de overheid op het gebied van klimaatwetenschap en klimaatbeleid. Denk aan ons rapport over de verdwenen hittegolven van het KNMI waarin we aannemelijk maken dat het KNMI ten onrechte historische hittegolven uit de boeken heeft geschrapt. Ook kijken we kritisch naar de kosten van het klimaatbeleid. De overheid heeft steevast de neiging om het klimaatprobleem te overdrijven en de kosten van het klimaatprobleem te overschatten.
4) Wat is jullie werkwijze, hoe pakken jullie het aan?
Onze werkwijze is heel traditioneel. Research doen, stukken schrijven en publiceren. Bijeenkomsten in het land organiseren en met de burger in gesprek gaan. CLINTEL staat boven de politieke partijen maar wil uiteraard ook graag haar visie overbrengen op Kamerleden en beleidsmakers.
5) Wat vindt Clintel van het huidige debat over klimaatverandering?
Het debat is zeer gepolariseerd en gepolitiseerd wat zeer slecht is voor een open dialoog. Er is maar één correcte opvatting over klimaat mogelijk: het staat vast dat de opwarming veroorzaakt is door de mens en een groot probleem is en de oplossing is duurzame energie. Alle andere opvattingen worden verketterd, als je vindt dat CO2 wellicht niet zo’n groot probleem of als je vindt dat we beter kernenergie kunnen inzetten. In beide gevallen kan je weggezet worden als een klimaatontkenner. Dit soort tendensen is uiteraard zeer schadelijk, niet alleen voor de open samenleving maar ook omdat slecht beleid wordt doorgedramd.
6) Baseert de politiek in jullie ogen zich op de juiste informatie? Zo nee, wat mist er?
De politiek is als gevolg van de framing vanuit de wetenschap en de milieubeweging helemaal het spoor bijster. Dat zag je ook in de Urgenda zaak waarin de rechter denkt dat alleen door CO2-reductie in Nederland de burger nog ‘veilig’ kan worden gehouden. Dat is absurd simplistisch redeneren. Nederland is op het gebied van waterbescherming een van de zo niet het veiligste land ter wereld ondanks dat grote delen van de Randstad onder de zeespiegel liggen. De zeespiegel stijgt weliswaar, maar heel langzaam en ook heel monotoon en veel minder hard dan klimaatmodellen aangeven. Dat de politiek nu serieus denkt dat we in 2050 op nul CO2-uitstoot moeten zitten kan je ook de wetenschap kwalijk nemen. Veel te veel geloof in de klimaatmodellen.
7) Wie zijn de donateurs van stichting Clintel?
CLINTEL is gestart na een toezegging van een half miljoen door vastgoedondernemer Niek Sandmann. Daarvoor zijn wij hem zeer erkentelijk. De meeste rijke mensen durven zo’n stap niet te nemen uit angst om in het foute kamp geplaatst te worden. Naming and shaming. Overigens komt dit geld in etappes naar ons toe en is het niet zo dat wij nu een half miljoen op de bank hebben staan. We zijn dan ook druk bezig met fondsenwerving en zijn verheugd om te zien hoeveel met name kleinere donateurs zich bij ons melden.
8) Wat houdt de World Climate Declaration in?
Een korte voor iedereen begrijpelijke brief met als boodschap er is geen klimaatcrisis. There is no climate emergency. We merken dat deze boodschap internationaal aanslaat. Het is niet zo dat de ruim 800 ondertekenaars precies dezelfde mening hebben over klimaatverandering, maar wel staan ze alle achter deze hoofdboodschap.
9) Wat zijn de wetenschappelijke bewijzen achter wat er in de declaration wordt gezegd?
De bewijzen voor de statements die wij doen in de Declaration komen gewoon uit de wetenschappelijke literatuur en de IPCC-rapporten. Wist je bijvoorbeeld dat het IPCC erkent dat orkanen, overstromingen en droogte de afgelopen eeuw niet erger zijn geworden? Dat soort zaken schreeuwt het IPCC echter niet van de daken. En het KNMI in Nederland ook niet. Men benadrukt louter zaken die men als negatief probeert te framen. Al tien, vijftien jaar lang horen we dat de Noordpool aan het smelten is. Maar deze week bevindt het zeeijs rond de Noordpool zich dichtbij de normale waarde voor deze tijd van het jaar. Geen woord daarover in de media. Maar wat horen we wel? Warmterecord op Antarctica! Enig speurwerk maakt duidelijk dat het ten eerste geen record was. Ten tweede is het op die breedtegraad – het gaat om het uiterste noordpuntje van Antarctica – helemaal niet zo vreemd dat het in de zomer tegen de 20 graden kan worden.
10) De declaration is ondertekend door meer dan 800 wetenschappers. Wat is grosso modo hun achtergrond?
Er zitten uitstekende klimaatwetenschappers bij zoals Richard Lindzen, Willie Soon en William van Wijngaarden. Verder wetenschappers uit andere vakgebieden, veel ingenieurs en ervaren mensen uit tal van andere vakgebieden. Nogmaals, wat hen bindt is dat ze ervan overtuigd zijn dat er geen klimaatcrisis is. Het is niet vreemd dat er niet heel veel klimaatwetenschappers op deze lijst staan. Als je dit soort declaraties tekent beland je voor veel vakgenoten op een soort zwarte lijst. De prijs die sommigen moeten betalen is dus hoog. Dit is zeer onwenselijk. Hoofddoel van CLINTEL dit jaar is om een debat op hoog niveau te organiseren tijdens de klimaatconferentie van Glasgow.
11) Hoeveel Nederlandse wetenschappers hebben de declaration ondertekend? Wat is grosso modo hun achtergrond?
Het zijn kritische hoogopgeleiden met een grote diversiteit aan kennis, zoals dat in het klimaatsysteem nodig is: fysici, astronomen, geologen, oceanografen, vulkanologen, biologen etc. Ze maken een essentieel onderdeel uit van de klimaatwetenschappen (maar ze noemen zichzelf vaak geen ‘klimaatwetenschapper’). De term klimaatwetenschapper is slecht gedefinieerd. Er zijn wel 100 disciplines die relevant zijn bij klimaatverandering.
12) Als we kijken naar de grafiek die jullie presenteren over temperatuur op aarde in de laatste 10.000 jaar dan missen daarin de cijfers van de laatste 150 jaar. Wat is daar de reden van?
Dit soort grafieken is gebaseerd op indirecte temperatuurmetingen, zoals boomringen, koralen en oceaansediment. Dit soort data heeft vaak een lage resolutie, zoals dat heet, en je kunt dat soort grafieken dan ook niet zomaar plakken aan de temperatuurmetingen van deze eeuw.
13) Wat vinden jullie van de kritiek uit de hoek van de klimaatwetenschap op jullie werk? Jullie zouden aan cherry picking doen, jullie zouden ten onrechte de invloed van de mens op klimaatverandering bagatelliseren en daarmee het publiek misleiden.
Als je tegen de stroom in gaat bij een zeer gevoelig onderwerp als klimaat weet je dat je werk onder een vergrootglas ligt. Iedereen doet in zekere zin aan cherry picking, ook het IPCC, ook al publiceren ze een rapport van 1000 pagina’s. De Britse onderzoeker Nic Lewis en ik lieten bijvoorbeeld zien dat bij het schatten van het opwarmende effect van CO2 het IPCC meer waarde hecht aan klimaatmodellen dan aan schattingen op basis van metingen. Lewis en ik schreven een uitgebreid rapport waarin we stelden dat de schattingen op basis van metingen op dit moment echt de beste zijn. Maar die schattingen zijn veel lager dan die op basis van modellen. Dat is positief nieuws, het effect van CO2 lijkt redelijk laag te zijn. Dit wordt echter totaal niet geaccepteerd door het IPCC en door veel klimaatwetenschappers. Doen wij dan cherry picking of zij?
14) In de klimaatwetenschap gaan er soms dingen mis. Die worden wetenschappelijk vervolgens gecorrigeerd en bijgesteld. Critici verwijten Clintel dat soort zaken uit te vergroten en zodanig te framen dat de gehele klimaatwetenschap het mis heeft en politiek en publiek verkeert informeert. Wat is jullie reactie daarop?
Er zijn een aantal belangrijke momenten geweest waarop het IPCC en de klimaatwetenschap fouten had moeten toegeven en herstellen. Dat is echter niet gebeurd. Bijvoorbeeld de hockeystickgrafiek van Michael Mann, de fouten daarin zijn tot op de dag van vandaag niet erkend door Mann zelf en zijn collega’s durven hem publiekelijk niet af te vallen. De critici die de fouten ontdekten, twee buitenstaanders, hebben ook nooit credits gekregen. Daarna was er climategate, de wikileaks van de klimaatwereld. Te lezen was hoe invloedrijke klimaatwetenschappers achter de schermen vooral bezig waren met hun ‘boodschap’ en niet zozeer met zuivere wetenschap. Een zeer ernstige zaak, het IPCC moet absoluut objectief opereren. De zaak werd afgedaan als een storm in een glas. Voor mensen zoals ik, die de klimaatdiscussie op de voet volgen schept dat geen vertrouwen in het proces. Dus in plaats van CLINTEL verwijten maken zou de klimaatwetenschap in de spiegel moeten kijken.
15) Jullie zeggen dat klimaatverandering al honderdduizenden jaren natuur gedreven plaatsvind. En dat dat nu ook zo zou (kunnen) zijn. De grote meerderheid van de klimaatwetenschappers menen echter dat de opwarming van de aarde door menselijk handelen komt. Met name door de uitstoot van meer broeikasgassen. Wat is jullie visie daarop?
Ja, het klimaat veranderde van nature altijd al en pas sinds heel kort is daar ook een mogelijke rol van CO2 bijgekomen. Het is aannemelijk dat CO2 ook een rol speelt, maar het IPCC marginaliseert de rol van andere factoren zoals de zon wel enorm. Wij vinden dat voorbarig. Klimaatwetenschap is een piepjong vakgebied en het klimaat zelf is super complex. Laten we dus niet doen alsof the science is settled en er dus geen discussie over de oorzaken van klimaatverandering meer mogelijk is. Overigens zei minister Wiebes dat ook onlangs bij WNL: we hebben wetenschappers nodig die continu vragen blijven stellen.
16) Critici zeggen over het CO2 probleem dat het gaat om de opstapeling van CO2, er komt steeds meer bij en juist die opeenstapeling (die meetbaar is aangetoond, volgens de klimaatwetenschap) is schadelijk. Zijn jullie het daarmee eens?
Dit is onduidelijk geformuleerd. Mogelijk bedoelen jullie heat in the pipeline. De CO2 die we in het verleden hebben uitgestoten zorgt ervoor dat er nog wat opwarming in het verschiet ligt. Dat is zo maar Lewis en ik hebben in ons rapport laten zien dat dit effect waarschijnlijk klein is. Wederom lijken klimaatmodellen zich op dit punt anders te gedragen dan het werkelijke klimaat.
17) Critici zeggen ook: het is goed om te discussiëren over de toekomst en welke maatregelen we niet en wel moeten nemen. Niets of weinig doen is ook een (politieke) keuze. Maar het is niet juist om dit op te hangen aan de bewering dan klimaatwetenschap het wereldwijd mis heeft, overdrijft of verkeerde modellen gebruikt. Want daar is wetenschappelijk geen enkel bewijs voor. Hoe zien jullie dat?
Je kunt op basis van de IPCC-rapporten juist tot heel genuanceerde, weinig alarmerende conclusies komen, zelfs als je accepteert dat CO2 het merendeel van de opwarming heeft veroorzaakt. Heeft de graad opwarming tot nu toe tot problemen geleid? Nee, integendeel zelfs. Er is dus geen enkele reden om paniek te zaaien maar dat gebeurt wel. Kijk hoe kinderen van jongs af aan bang gemaakt worden over klimaatverandering. Dus het gaat niet zozeer om de vraag of de klimaatwetenschap het goed of fout heeft maar om de overdreven paniekverhalen die daaraan gekoppeld worden. En die paniek leidt tot veel te draconisch beleid.
18) Het aantal doden door natuurrampen is gedaald. Dat is een feit. Dat zou mede komen doordat we ons in de huidige tijd veel beter kunnen beschermen en veel beter in staat zijn te anticiperen op natuurgeweld. Dat noemen jullie niet in de declaration. Waarom niet?
Dit is juist een zeer belangrijk punt voor ons! (Maar in de korte declaration kan je niet alles noemen) Ja, die afname van sterfte heeft weinig te maken met klimaatverandering zelf en alles met de toegenomen welvaart. Rijke landen kunnen zich beter wapenen tegen weersextremen dan arme landen. Dat laat zien dat economische ontwikkeling en technologie-ontwikkeling heel belangrijk zijn. Wij denken dat deze factoren veel bepalender zijn voor de toekomst van de mensheid dan de eventuele klimaatverandering als gevolg van CO2. Dus dan moet je geen beleid gaan voeren dat onze welvaart serieus kan aantasten.
19) Jullie declaration lijkt meer een pleidooi voor zogenoemde adaptatie. We moeten ons aanpassen aan de veranderingen in plaats van miljarden uit te gaan geven om klimaatverandering tegen te gaan. Klopt dat?
Ja, met adaptatie kan je daadwerkelijk levens redden. Kijk naar tyfoon Fani vorig jaar in India. Daarbij vielen zo’n 50 doden maar een soortgelijke orkaan 20 jaar eerder kostte nog 10.000 mensen het leven. Ook een arme deelstaat in India is in de tussentijd al veel verder in het wapenen tegen dit soort rampen. Adaptatie is een no brainer. Altijd goed. Mitigatie is op dit moment schreeuwend duur en met de huidige technologie onhaalbaar. Het is dus beter om te wachten totdat we efficiëntere technologie hebben ontwikkeld, bijvoorbeeld de volgende generatie kernenergie, om op betaalbare wijze CO2 te reduceren. Maar hier speelt ook mee dat wij de noodzaak van drastische CO2-reductie op dit moment niet inzien.
20) Zou Clintel niet beter haar pijlen kunnen richten op NGO’s als Greenpeace e.d. in plaats van primair op de klimaatwetenschap?
Nee, want ons klimaatbeleid is niet gebaseerd op stukken van Greenpeace maar op de rapporten van het IPCC. Die rapporten zijn niet louter slecht, maar wel overdreven negatief. Positieve aspecten, zoals vergroening van de aarde door meer CO2 in de lucht, blijven onderbelicht. Meer hittedoden? Misschien, maar er vallen veel meer koudedoden dan hittedoden en bij opwarming zou de afname van het aantal koudedoden dus ruimschoots op kunnen wegen tegen de toename van hittedoden.
21) Wat is jullie visie op de toekomst? Wat moeten we doen?
Wij zijn heel positief over de toekomst. We leven in een glorious age en het kan nog beter worden, dat wil zeggen, nog meer mensen in de wereld kunnen ons welvaartsniveau gaan bereiken. Welvarende landen gaan beter om met hun milieu en met natuur. Kijk naar het probleem met plastic. Dat speelt zich vrijwel uitsluitend af in ontwikkelingslanden. Wij denken dat een toename van CO2 geen doorslaggevende rol zal gaan spelen bij het welzijn van mensen en dieren. We zijn niet perse tegen CO2-reductie maar het hoeft niet van vandaag op morgen. We hebben er ruimschoots de tijd voor.