Open brief aan Bill Gates van Franco Battaglia

Bill Gates Bron: Shutterstock

Franco Battaglia schreef een open brief aan Bill Gates naar aanleiding van Gates’ nota “Three solid truths about climate.” In zijn reactie zet Battaglia Gates duidelijk op zijn plaats, door diens uitspraken over klimaatverandering en energiebeleid scherp te bekritiseren en een alternatief perspectief te bieden op de rol van energie in menselijk welzijn.

                                                                                                                    4 November 2025

Geachte heer Gates,

Na zorgvuldig lezen van Three solid thruths about climate: Here’s what I wish everyone at COP30 to know, dat wereldwijd veel aandacht lijkt te hebben gekregen, heb ik besloten u deze brief te schrijven. Mijn besluit komt voort uit een heel specifieke reden: uw eigen woorden. Deze zijn zo belangrijk dat ik ze in het origineel zal citeren: “From the standpoint of improving lives, the use of more energy is a good thing”.

U moet weten dat ik bijna precies dezelfde woorden 25 jaar geleden (en daarna nog verschillende keren) heb geschreven. Toen ik commentaar gaf op degenen die, net als u, al decennialang pleitten voor een gezond energiebeleid op basis van energie-efficiëntie en energiebesparing, wees ik er bescheiden op dat het nastreven van energie-efficiëntie een uitstekende doelstelling is, maar dat het nastreven van energiebesparing een dwaze doelstelling is. Om twee redenen. Ten eerste omdat energiebesparing in tegenspraak is met energie-efficiëntie: hoe efficiënter we worden in het gebruik van een hulpbron, hoe meer we van die hulpbron gebruiken, en dat geldt ook voor energie. Ik zal hier niet verder op ingaan; ik laat het aan u over om daarover na te denken. De tweede reden is precies zoals u het verwoordt en die ik al 25 jaar als volgt beschrijf: “Hoe meer energie we gebruiken, hoe beter ons welzijn”. Met andere woorden, degenen die ons vertellen dat we energie moeten besparen, vragen ons in feite om slechter te leven. De meest dwazen onder hen zeiden altijd: “De belangrijkste energiebron is besparing”.

U bent een paar dagen geleden 70 geworden en ik ben 71; we zijn dus bijna even oud, maar u beseft nu pas wat ik 25 jaar geleden al zei. Ik schrijf dit natuurlijk niet om op te scheppen dat ik sneller was dan u. Nee. Ik schrijf dit omdat ik uit de rest van uw schrijven opmaak dat u er nog steeds niet veel van begrepen heeft. En aangezien we in een verwarrende wereld leven, kan ik, een nobody, gemakkelijk worden genegeerd, terwijl u belangrijk genoeg bent om gehoord te worden. Maar de wereld kan niet nog eens 70 jaar wachten tot u de rest van wat u gemist heeft, begrijpt. Dus als u het geduld heeft om verder te lezen, zal ik u wijzen op enkele onzinnigheden die u heeft geschreven (niet alles – daar is niet genoeg ruimte voor).

Het is waar wat u schreef: “Het is verkeerd om te geloven dat rampzalige klimaatverandering binnen enkele decennia de beschaving zal decimeren en dat niets belangrijker is dan het beperken van de temperatuurstijging”. Maar het is ook waar dat u in dezelfde brief in feite het tegenovergestelde zei. Ik citeer u:

1. “Klimaatverandering is ernstig. We moeten doorgaan met het ondersteunen van doorbraken die de wereld helpen om emissievrij te worden. Nee, meneer Gates. Klimaatverandering is niet ernstiger dan de afwisseling van dag en nacht, en we kunnen er niets aan doen om het te stoppen. Hoe dan ook, zal het bereiken van nul uitstoot geen enkele invloed hebben op klimaatverandering. Als u zegt dat “innovatie ons in staat zal stellen de uitstoot nog veel verder terug te dringen”, doet u innovatie tekort, want het terugdringen van de CO₂-uitstoot heeft geen enkele verdienste.

2. “Klimaatverandering zal arme mensen harder treffen dan wie dan ook.” Dat is slecht geformuleerd. Klimaatverandering – die hoe dan ook onvermijdelijk is – kan net zo goed verbeteringen met zich meebrengen. U verwart klimaatverandering waarschijnlijk met onaangename weersomstandigheden, en ja, arme mensen lijden daar meer onder. Maar dat geldt voor elke onaangename gebeurtenis: oorlog, ziekte, een aardbeving, omdat arme mensen minder middelen hebben om daarmee om te gaan. Extreme weersomstandigheden hebben echter niets te maken met CO₂-uitstoot, en het nastreven van emissiereducties of, erger nog, het nastreven van netto nul, is een zinloze exercitie die middelen onttrekt aan echte noodsituaties. Ik zou honderden voorbeelden kunnen noemen die niets met CO₂ te maken hebben, maar hier is er een met wereldwijde gevolgen: in 1877 leidde wereldwijde klimaatverandering als gevolg van een sterke El Niño tot verwoestende droogte in Brazilië, Azië en Afrika, waarbij meer dan 20 miljoen mensen omkwamen door hongersnood.

3. “Noem me een hypocriet vanwege mijn eigen CO₂-voetafdruk (die ik volledig compenseer met legitieme CO₂-credits), maar ik wil duidelijk zijn: klimaatverandering is een zeer belangrijk probleem dat moet worden opgelost”. Hier voelt u zich schuldig over uw hoge levensstandaard, maar dat hoeft niet. U bent rijk en het is volkomen normaal om je rijkdom te gebruiken om je welzijn te maximaliseren. Uw comfort betekent niet dat iemand anders moet lijden, en uw lijden zou niemand anders beter maken. Wat een vreemde ideeën heeft u toch! Er schuilt echter enige hypocrisie in de gedachte dat je jezelf kunt verlossen door CO₂-credits te kopen. Laten we duidelijk zijn: u hoeft uzelf nergens van te verlossen – u denkt alleen dat dit moet. En toch verlicht het betalen voor CO₂-credits niemands lijden, noch verbetert dit het klimaat. Dat geld gaat naar de zakken van degenen die ‘oplossingen’ verkopen voor een probleem dat niet bestaat – en die in ieder geval geen oplossingen zijn. Geen enkel arm persoon profiteert van uw CO₂-credits.

4. “Elke tiende graad opwarming die we voorkomen, is enorm gunstig, omdat een stabiel klimaat het gemakkelijker maakt om het leven van mensen te verbeteren”. U kunt toch zeker niet geloven in deze viervoudige onzin, meneer Gates? Ten eerste zijn tienden van graden niet relevant voor de stabiliteit van het klimaat. Ten tweede, waarom zou het leven verbeteren door een opwarming van enkele tienden van een graad te voorkomen en niet door een afkoeling van enkele tienden van een graad te voorkomen? Ten derde, hoe zou een verschil van enkele tienden van een graad het klimaat ‘stabieler’ kunnen maken? En ten vierde, wat betekent ‘stabiel’ eigenlijk? Voor de planeet is een reeks zonnige dagen niet ‘stabieler’ dan een reeks stormen. ‘Goed’ en ‘slecht’ weer zijn slechts menselijke labels voor planetaire dynamiek die niets om ons geeft.

5. “Kortom, klimaatverandering, ziekte en armoede zijn allemaal grote problemen”. Nogmaals, nee. Twee waarheden vermengen met één leugen om de leugen waar te laten klinken, is kinderachtig. Klimaatverandering is geen probleem; het is een onvermijdelijk feit van de planeet, net als aardbevingen. Het verschil is dat aardbevingen slecht voor ons zijn, terwijl klimaatverandering zelfs gunstig kan zijn. Als u met ‘klimaatverandering’ ‘onaangename weersomstandigheden’ bedoelt, dan moeten we ons daar inderdaad tegen beschermen, net zoals we dat doen tegen aardbevingen. Maar proberen de mondiale temperatuur met een paar tienden van een graad te veranderen, zal die verschijnselen niet veranderen, en het terugdringen van CO₂ zal de temperatuur niet veranderen. Laten we het zo zeggen: als de mensheid morgen van de aarde zou verdwijnen, denkt u dan echt dat er geen tyfoons, orkanen, droogte of overstromingen meer zouden zijn?

6. “Tien jaar geleden voorspelde het Internationaal Energieagentschap dat de wereld in 2040 jaarlijks 50 miljard ton kooldioxide zou uitstoten. Nu is de voorspelling van het IEA gedaald tot 30 miljard. Lees dat nog eens: we hebben de verwachte uitstoot met meer dan 40% teruggebracht.” Meneer Gates, beseft u wel wat u viert? U juicht toe dat de voorspellingen zijn verbeterd! U bent naïef; anders weet ik niet wat ik ervan moet denken. De harde realiteit is dat, ondanks alle beloften om de uitstoot te verminderen, deze juist is toegenomen – en vandaag de dag 60% hoger ligt dan in 1990. Ik vier die realiteit wel, maar ik heb geen idee wat u precies viert.

7. “Het bereiken van netto nul zal nog belangrijker worden als uit nieuw bewijs zou blijken dat klimaatverandering veel erger zal worden dan de huidige modellen voorspellen, omdat we dan de overgang naar een emissievrije economie moeten versnellen”. O jee, Bill, eindelijk spreek je de waarheid hardop uit. Dit is precies wat velen van ons al 30 jaar vermoeden: dat het echte doel van dit hele verhaal is om de ‘energietransitie’ op te leggen, met klimaatverandering als excuus.

Hoe slechter de toestand van het klimaat lijkt, hoe makkelijker het is om de transitie te verkopen. In de rest van uw schrijven geeft u zich over aan wishful thinking – u heeft het over kernfusiecentrales, emissievrij staal en cement, waterstof, koolstofafvang en -opslag, allemaal zogenaamd goedkoop. Maar geen van deze dingen bestaan, zelfs niet tegen hoge kosten.

U lijkt oprecht, omdat u erkent dat welvaart het risico op overlijden vermindert. Maar u verwoordt het verkeerd. U zegt: “Het aantal verwachte sterfgevallen als gevolg van klimaatverandering daalt met meer dan 50% wanneer men rekening houdt met de verwachte economische groei van lage-inkomenslanden”. Nee, economische groei vermindert het aantal verwachte sterfgevallen. Punt uit. Het is ongepast om te specificeren “als gevolg van klimaatverandering”.

Uiteindelijk zijn we weer terug bij af: welvaart komt voort uit energie die overvloedig, betrouwbaar en betaalbaar is – precies het tegenovergestelde van wat uw energietransitie belooft.

Ik waardeerde echter wel uw slotboodschap aan COP30: “Geef prioriteit aan de zaken die de grootste impact hebben op het welzijn van de mens. Dat is de beste manier om ervoor te zorgen dat iedereen de kans krijgt om een gezond en productief leven te leiden, ongeacht het klimaat waarin hij of zij geboren is”. Precies: laten we ophouden over het klimaat te praten.

Met vriendelijke groet,

Franco Battaglia