Extreme vooringenomenheid bij het Nationaal Burgerberaad Klimaat

Tweede sessie op 8 maart met Maarten van Aalst (zichtbaar links in het midden met geel koord) en Marcel Crok (niet zichtbaar op de foto)

Het Nationaal Burgerberaad Klimaat (NBK) heeft haar ware – vooringenomen – aard laten zien. In een ‘factcheck’ stellen de aangestelde (en betaalde) deskundigen van het beraad dat ondergetekende tijdens een interview op de bijeenkomst van 8 maart een uitspraak heeft gedaan die “vanuit wetenschappelijk perspectief niet klopt”. De door mij gedane uitspraak, “orkanen en overstromingen zien we nog niet toenemen”, is echter onmogelijk te betitelen als onwaar en is nota bene volledig in overeenstemming met het laatste IPCC-rapport en andere internationale assessments. Wat bezielt de deskundigen van het beraad om tot zo’n oordeel te komen? Er is in mijn optiek maar één logisch eindoordeel: een opmerking die bij burgers het gevoel van urgentie over klimaatverandering kan verminderen moet hoe dan ook weerlegd worden (zelfs als je daarvoor het IPCC-rapport in de prullenbak moet gooien). Daarmee is het failliet van het Nationaal Burgerberaad Klimaat bezegeld. Het NBK staat er nogal op voor ‘onafhankelijk’ te zijn, maar onafhankelijk zijn is iets anders dan niet vooringenomen zijn.
Dit is een lang artikel omdat ik stap voor stap wil laten zien hoe mijn contact met de burgers in het NBK en de organisatie zelf verliep en hoe mijn gematigde enthousiasme over het proces omsloeg in boosheid en teleurstelling.

Voeding, reizen en spullen kopen
Hoe zat het ook alweer? Het burgerberaad buigt zich over de volgende vraag: hoe kunnen we eten, spullen gebruiken en reizen op een manier die beter is voor het klimaat. Ondergetekende heeft in een interview bij omroep Ongehoord Nederland en in de studio van BLCKBX uitgelegd dat een van de problemen van dit burgerberaad is dat deze vraagstelling veel te smal is. Wel was ik na bestudering van de procedure positief over de selectie van de deelnemers, zeker nadat ik vier van hen aan de telefoon had gesproken. Ook burgers die vooraf aangaven minder klimaatbeleid te willen waren geslecteerd voor deelname. Wel maakte ik me zorgen over de tien deskundigen die waren geselecteerd om het proces te begeleiden. Als je hun profielen bekijkt is de een nog ‘groener’ dan de ander. Kunnen zij de burgers werkelijk objectief informeren?

Tijdens de derde bijeenkomst op 8 maart mochten de burgers zelf ook externe deskundigen uitnodigen. Vanuit verschillende kanten kreeg ik het verzoek om een lijstje met deskundigen in te brengen, ook vanuit Clintel. Ik drong er bij een van de burgers op aan dat er een reactie moest komen op de in mijn ogen zeer eenzijdige presentatie die Maarten van Aalst, directeur van het KNMI, tijdens de eerste bijeenkomst plenair had mogen geven. Van Aalst toonde onder andere een nepfoto van een ijsbeer op een ijsschots, zoals ik in een eerder artikel uit de doeken heb gedaan.

Gesprek met Maarten van Aalst
Er werd besloten dat ik met Van Aalst in twee deelsessies in gesprek zou gaan. We zouden dus maar een klein deel van de 175 burgers bereiken, de sessie zou niet worden opgenomen, ik mocht geen slides tonen, we mochten beiden alleen vragen beantwoorden van de burgers. Tijdens de eerste sessie waren de 12 aanwezige stoelen snel bezet en werden andere belangstellenden verzocht naar een andere sessie te gaan. Tijdens de tweede sessie waren, na klachten van de burgers, zoveel stoelen neergezet als nodig was en waren we met ruim twintig personen. Omroep Ongehoord Nieuws interviewde mij voordat ik naar binnen ging en na de twee sessies. Ik was ronduit positief over de twee sessies, omdat ze respectvol verliepen, wij beiden de gelegenheid kregen om ons punt te maken. Ik legde uit waarom ik klimaatverandering niet als ‘ernstig’ zou betitelen, een woord dat Van Aalst in zijn plenaire presentatie had gebruikt. In het item bij ON (vanaf minuut 10:22) was ik ronduit positief over de dag, de organisatie was prima (mag ook eens gezegd worden) en ook merkte ik dat relatief veel van de aanwezigen in mijn sessie behoorlijk kritisch waren. “Jullie doen aan bangmakerij”, zei een van de burgers in de eerste sessie tegen Van Aalst. Dagblad Trouw schreef een artikel over de dag waarin de vraag hoe je als NBK moet omgaan met klimaatsceptische geluiden centraal stond. Hoewel de toonzetting van dit artikel (zoals gebruikelijk) enigszins negatief is richting klimaatsceptici en mij als persoon (zo spreekt de krant over “de omstreden Marcel Crok”), laat de krant meerdere burgers aan het woord die mijn kant kiezen en bij een geven ze zelfs aan dat hij fan van mij is.

Na afloop werden alle 50 uitgenodigde experts geïnterviewd. Dat zou het enige materiaal zijn dat na afloop van de dag naar buiten zou worden gebracht. De interviews staan hier. Mijn bijdrage zat erop. Dacht ik…
Een paar weken later werd ik gebeld door een van de organisatoren. Ze vertelde dat een sessie met Ionica Smeets was gegaan over betrouwbaarheid van informatie. Dat het voor de burgers heel moeilijk te bepalen is wat betrouwbare informatie is en wat niet. Daar ben ik het helemaal mee eens. De organisatie had daarom besloten alle 50 interviews te gaan factchecken. De lezer voelt aankomen waar dit heen gaat. Ik was in de veronderstelling dat ze van elke spreker een uitspraak zouden selecteren en dat ze die zouden factchecken. Hoe kon ik zo naïef zijn. Nu de factcheck online staat blijken er slechts zeven uitspraken gecheckt te zijn waarvan maar liefst twee van mij. En bij mijn eerste uitspraak, over orkanen en overstromingen, staat dus: “Vanuit wetenschappelijk perspectief klopt dit niet.” Het is de enige uitspraak die dit oordeel krijgt. Bij andere uitspraken staat meestal “dit klopt, maar behoeft nuancering”. Bij mij krijgen ze “dit klopt” tot twee keer toe niet over hun lippen. Mijn tweede uitspraak gaat over klimaatbeleid. Ik zeg: “Ik zie vooral dat Europa economisch in heel zwaar weer zit mede door het klimaatbeleid. En dat we dus eigenlijk minder moeten inzetten op klimaatbeleid.” Ik zal hier in een later artikel op terug komen.

Doe mee en selecteer uitspraken
Verreweg de meeste geïnterviewden zijn dus niet gefactcheckt. Het deskundigenpanel zag in hun uitspraken geen aanleiding daarvoor. Het zou een interessante exercitie zijn als lezers zelf video’s gaan bekijken en uitspraken selecteren die mogelijk wel de moeite waard zijn om te factchecken. Ik ben uiteraard begonnen met de video van Maarten van Aalst. Ik heb drie uitspraken gevonden die wat mij betreft een factcheck waard zijn:

1. Tijdens zijn korte interview stelt hij dat vrijwel alle opwarming door broeikasgassen komt, ook in Nederland. “De uitstoot moet dan ook omlaag”, stelt Van Aalst. Hij negeert daarmee misschien wel de beste en belangrijkste paper die de afgelopen jaren over het Nederlandse klimaat verschenen is (en die ik ook noemde in de tweede sessie), die van vader en zoon Han en Jippe Hoogeveen. Zij toonden aan dat de temperatuurontwikkeling in Nederland vooral te verklaren is met de herkomst van de lucht en ze vinden geen effect van CO2. Toen ik over deze paper begon, kwam Van Aalst met een zwaktebod: 97% van de wetenschappers zouden het met hem eens zijn.
2. Bij de kwestie “is het nu wel de moeite waard om zoveel geld aan klimaat uit te geven” stelde Van Aalst dat de “wetenschap daar heel duidelijk over is. We hebben allerlei mogelijkheden om de uitstoot snel terug te dringen. Daar hebben we deels ook wel heel veel profijt van, bijvoorbeeld de windenergie die we nu hebben is hele goedkope en goede elektriciteit” (vet door mij aangebracht). Het deskundigenpanel zag geen aanleiding om deze opmerking te factchecken. Dat is bijna hilarisch te noemen. Europese landen met veel wind en zon hebben de duurste elektriciteit en die stroom is juist niet ‘goed’, maar erg volatiel en levert daarom grote problemen op voor het elektriciteitsnet. TenneT heeft maar liefst 195 miljard euro nodig om ons net uit te breiden, voornamelijk vanwege al die zonne- en windstroom.
3. “Het is ook heel belangrijk om te beseffen dat de kosten van niks doen ook heel hoog zullen zijn en dat het uiteindelijk aantrekkelijker is om snel de uitstoot naar beneden te krijgen dan alle kosten te pakken van ons op termijn aan te moeten passen.” Dit gaat in tegen het werk van onder andere Nobelprijswinnaar William Nordhaus die heeft laten zien dat als je rekening houdt met de kosten en baten van zowel klimaatverandering als klimaatbeleid, het verstandiger is om de opwarming grotendeels te laten plaatsvinden. Proberen onder de twee graden te blijven is veel kostbaarder.

Ik vroeg mijn contactpersoon bij het Burgerberaad of ze ook nog de nepfoto van de ijsbeer zouden gaan factchecken die Van Aalst in het eerste weekend toonde in zijn plenaire presentatie. Zie de foto hieronder. Ik schreef daarover dit artikel.

Mijn contactpersoon bij het Burgerberaad gaf aan dat ze mijn artikel over deze nepfoto goed gelezen hadden, maar dat ze het niet nodig vonden om Van Aalst daarop aan te spreken omdat hij het in zijn presentatie presenteerde als een “iconisch beeld”. Zodra je dat doet is blijkaar alles geoorloofd. Ik kreeg de afgelopen dagen, nadat de factcheck van het NBK online gezet is, steun van klimaateconoom Richard Tol, die op 8 maart ook (online) aanwezig was als expert. Over de nepfoto van Van Aalst schreef hij het volgende aan het Burgerberaad: “Mij is verteld dat Maarten van Aalst een gemanipuleerde foto liet zien. In de medische wetenschappen leidt dat tot een retractie en, soms, de tuchtcommissie.”

Blunder van het IPCC
Eind maart ontvang ik de concept factcheck. Dit is de eerste opmerking die ze factchecken: “Orkanen en overstromingen zien we nog niet toenemen”.  Ik ben zeer goed op de hoogte van de data en de literatuur over dit onderwerp. Vanuit Clintel analyseerden we in het boek The Frozen Climate Views of the IPCC (bestel hier) het zesde IPCC-rapport en ik schreef uitgerekend het hoofdstuk over orkanen en overstromingen. Dat had als titel: Hiding the good news about hurricanes and floods. Hier de abstract (vet door mij):

Whenever an extreme weather event causes death and destruction, climate change becomes the culprit. The simple message always is “the climate is getting more extreme”. But is that the case? The IPCC must answer such questions in a scientific and impartial way. Here we investigate whether the IPCC in their AR6 report succeeded in that task. The short answer is “no”. Although deep inside the WG1 report the IPCC acknowledges some rather good news about extremes – i.e., that hurricanes and floods have not gotten worse – that good news is not communicated clearly to the policy makers and the media. In the WG2 report things got worse, and the IPCC even contradicts some of its own WG1 claims. The IPCC needs to do a much better job.

Voor de geïnteresseerden is hier het hoofdstuk in het Engels te downloaden en hier de Nederlandse versie. Zoals het abstract al aangeeft biedt het IPCC aanknopingspunten om ondanks het goede nieuws dat er in staat, orkanen en overstromingen zijn niet ernstiger geworden, toch een alarmistische boodschap uit het IPCC te halen. En dat is wat de deskundigen van het NBK dan ook doen. Ze stellen in hun concept dat “Er geen toename is in de totaal aantal orkanen, deze wordt ook niet voorspeld, er is wel een toename van de fractie zware orkanen, zoals voorspeld” (vet door mij aangebracht).

Ik ben not amused en stuur een zeer uitgebreide reactie waarin ik uitleg dat mijn uitspraken niet alleen correct zijn maar ook geheel in lijn met het IPCC. En ik leg uit dat hun claim dat er een toename van de fractie van zware orkanen is juist berust op een blunder van het IPCC. De Amerikaanse onderzoeker Roger Pielke Jr legde dat in detail uit in twee artikelen op zijn substack-pagina. Ik schrijf:

Dat er een toename zou zijn in de fractie van zware orkanen is een blunder geweest van het IPCC, meerdere malen uitgelegd door Roger Pielke Jr, een expert op dit terrein. Ik vermeld twee artikelen waarin hij het in detail uitlegt:
https://rogerpielkejr.substack.com/p/misinformation-in-the-ipcc
https://rogerpielkejr.substack.com/p/trends-in-the-proportion-of-major?utm_source=publicationsearch

Een citaat:
The IPCC AR6 failed spectacularly on tropical cyclones in concluding that both detection and attribution have not only been achieved related to an increasing proportion of major hurricanes, but that such conclusions have strengthened since 2014. This is all fiction, misinformation even. Yes, I know these are strong words. The IPCC is far too important to allow errors of this magnitude.

Ook wijs ik op plekken waar iedereen de data gewoon zelf kan bekijken. Daar heb je geen statistiek voor nodig. Deze site bijvoorbeeld geeft een overzicht van alle waargenomen orkanen en ook van de totale energie die er in de orkanen zit (vooral gebaseerd op de windsnelheden en de duur van de orkanen).

Bovenste afbeelding: overzicht van alle orkanen (boven) en de zware orkanen (onder). Onderste afbeelding: totale geaccumuleerde energie van orkanen.

Het is evident dat noch het aantal noch de intensiteit van de orkanen iets spannends laat zien. Er is veel variatie van jaar tot jaar maar geen trends waarneembaar. Ik rond mijn reactie af met de volgende woorden:

Je ziet hoe moeilijk factchecken is. Er is ruim voldoende onderbouwing voor mijn twee opmerkingen.
Ik zou het op prijs stellen als ik de definitieve versies vooraf te zien krijg.
Ik hecht zelf grote waarde aan betrouwbaarheid en sta 100% achter de opmerkingen die ik daar
gemaakt heb.

Ik krijg de definitieve versie echter niet meer vooraf te zien. En waar in het concept nog staat: “Als je vanuit de wetenschap [k]ijkt, dan klopt dit niet helemaal”, is dit in de definitieve versie (online bij het NBK hier) aangescherpt tot: “Vanuit wetenschappelijk perspectief klopt dit niet”. De verwijzing naar de fractie zware orkanen die zou zijn toegenomen is echter wel degelijk weggehaald. Dus ik heb het panel behoed voor het overnemen van een ‘blunder’ uit het IPCC-rapport en in plaats daarvoor de credits te krijgen, scherpen ze hun kritiek op mijn opmerkingen aan. Niet netjes.

Hieronder het eerste deel van hun factcheck, over orkanen en overstromingen.

Hun voornaamste argument is dat je lokale en wereldwijde effecten van elkaar moet onderscheiden. Ze schrijven: “Hoewel het totale aantal orkanen wereldwijd niet toeneemt – iets wat klimaatwetenschappers ook niet voorspellen – zien we wél een stijging in het aantal zware orkanen in bepaalde regio’s, zoals de Noord-Atlantische Oceaan (1)(2).”

Met het eerste deel van de zin geven ze aan dat mijn opmerking dus correct was. Ze verwijzen vier keer naar het IPCC maar laten na gewoon te citeren uit het IPCC-rapport en andere belangrijke assessments zoals die van NOAA in de VS. Dat zal ik hier dus wel even doen. TC staat voor Tropical Cyclones (= orkanen).

There is low confidence in most reported long-term (multi-decadal to centennial) trends in TC frequency- or intensity-based metrics due to changes in the technology used to collect the best-track data. [IPCC, WG1 report, page 1585]

Volgens Roger Pielke Jr, expert op dit onderwerp, is de opmerking van het IPCC over de best-track data, “bizar”. Pielke: “The dataset is the highest quality available on tropical cyclones around the world and widely used in research.” Alleen deze zin van het IPCC, die ook beschreven staat in hoofdstuk 11 van ons boek The Frozen Climate Views of the IPCC, zou afdoende moeten zijn om te erkennen dat mijn uitspraak correct is en in lijn met het laatste IPCC-rapport.
Maar nee, het deskundigenpanel haalt er een stijging bij in sommige regio’s, zoals de Noord-Atlantische Oceaan. Veel datasets zoals ik hierboven ook toonde beginnen rond 1980 omdat er dan satellietmetingen beschikbaar komen en ook orkanen die het land nooit zullen halen wel gemonitord worden. Begin jaren ’80 was de activiteit in de Atlantische Oceaan historisch laag en dus iedere trend die je in die periode begint loopt dus omhoog. Kijk maar even mee:

Hier een figuur gemaakt door Roger Pielke Jr voor een van zijn substack-artikelen. Het toont de ACE (Accumulated Cyclone Energy, een maat voor aantal + intensiteit van orkanen) in de Noord-Atlantische Oceaan sinds 1970. Inderdaad, de trend is opwaarts. De factcheckers van het NBK hebben gelijk. Maar let op de kersen die Pielke erbij gezet heeft. We hebben namelijk voor dit deel van de wereld data die teruggaan tot 1900. En dat ziet er zo uit:

Plots is er niets meer te zien van een toename. De rode lijn is de trend. Er is dus sprake van geen trend, niet omhoog, niet omlaag. De factcheckers van het NBK hebben aan cherry picking gedaan. Wat zou Ionica Smeets hiervan vinden?

Zowel NOAA als het IPCC doen ook uitspraken over trends in orkanen in de Noord-Atlantische Oceaan. Dit is wat ze schrijven:

Hurricanes:
“In summary, it is premature to conclude with high confidence that human-caused increases in greenhouse gases have caused a change in past Atlantic basin hurricane activity that is outside the range of natural variability”
https://www.gfdl.noaa.gov/global-warming-and-hurricanes/

“[T]here is still no consensus on the relative magnitude of human and natural influences on past changes in Atlantic hurricane activity, and particularly on which factor has dominated the observed increase (Ting et al., 2015) and it remains uncertain whether past changes in Atlantic TC activity are outside the range of natural variability.”
IPCC AR6 WG1

Dat geldt ook voor overstromingen. Wat mij betreft staat Kundzewicz’ conclusie van 20 jaar geleden nog steeds: Er gebeurt te veel in stroomgebieden (klimaatverandering, ontbossing, irrigatie, kanalisering, dijkenbouw, enzovoorts) om waargenomen veranderingen in overstromingsrisico’s eenduidig aan een of meerdere oorzaken toe te wijzen.