Fig.1    Bron: BMJ

Begin september 2021 werd in meer dan 230 medische tijdschriften simultaan een artikel gepubliceerd (fig.1). Daarin werd onder andere een oproep gedaan tot noodmaatregelen om de wereldwijde temperatuurstijging te beperken. Het artikel is onder andere hier te lezen.

Kernargument was volgens het artikel dat er significante gezondheidsrisico’s zouden zijn aan elke temperatuurstijging. Dat werd zo onderbouwd: “In the past 20 years, heat related mortality among people aged over 65 has increased by more than 50%.” Dat ziet er inderdaad dramatisch uit maar het getal is volstrekt onjuist. De schrijvers van het artikel hebben namelijk geen rekening gehouden met het feit dat in dezelfde periode de 65+ populatie op aarde met 40% gegroeid is. Dat is een enorme blunder die zelfs door middelbare scholieren nauwelijks gemaakt wordt.

Bjorn Lomborg, president van de Deense denktank Copenhagen Consensus en bijzonder hoogleraar aan de Hoover institution van de Stanford Universiteit schreef over de kwestie een open brief aan The Lancet, een van de vele wetenschappelijke tijdschriften. Die open brief is hier te lezen.

In die open brief legt hij uit welke domme fout er gemaakt is. Nu maakt iedereen wel eens een domme fout, maar in een artikel in een wetenschappelijk tijdschrift is dat ‘dodelijk’, laat staan dat die domme fout in meer dan 230 tijdschriften tegelijk wordt gepubliceerd. Het is bovendien niet zomaar een foutje, maar het haalt het hele artikel onderuit.

Fig.2    Bron: @BjornLomborg

Lomborg laat in enkele grafiekjes (figuur 2) zien hoe het wél zit met die toename van zogenaamde ‘warmtedoden’. De stijging van het sterftecijfer onder 65 plussers door hitte is niet ‘meer dan 50% ‘ maar 9,4%. Dat scheelt nogal wat. Om dat laatste cijfer in perspectief te plaatsen heeft Lomborg de daling van het sterftecijfer door koude in de laatste grafiek erbij geplaatst.

Die laatste grafiek laat ook zien dat het sterftecijfer onder 65 plussers door koude veel hoger is dan door warmte. Dat heb ik de afgelopen jaren al diverse malen op deze website laten zien. Bovendien is de daling van de koudesterfte  door opwarming veel groter dan de toename van de warmtesterfte.

Lomborg: “It highlights the problem with only looking at more heat death but neglecting the much greater fall in cold deaths. This result is comparable with a new Lancet study that shows global warming increased heat deaths of all deaths by 0.21% (from 0.83% in 2000-03 to 1.04% in 2016-19) and decreased cold deaths by 0.51% (from 8.70% to 8.19%).”

Dat krijg je als tijdschriften zich niet wetenschappelijk maar activistisch gedragen. Onder de ruim 230 tijdschriften die het artikel geplaatst hebben bevinden zich het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde en het tijdschrift Huisarts en Wetenschap.