Na het Urgenda-klimaatarrest van de Hoge Raad, dacht iedereen: ’gekker kan het niet worden’. Mis. Met het vonnis tegen Shell is de rechter nu een zelfbenoemde klimaatwetgever geworden en dat brengt de rechtsstaat in gevaar.
De klimaatzaak tegen Shell was aangespannen door Milieudefensie en wat andere actiegroepen. De gewone man kan zo’n procedure niet beginnen, nog afgezien van de kosten. Actiegroepen hebben van de wetgever echter een bijzonder privilege gekregen om ’in het algemeen belang’ voor alle burgers op te treden. Dat dergelijke ’algemeen belang’-acties slechts de beperkte belangen van de actiegroepen dienen, is na het stikstof-debacle en de klimaatzaken inmiddels duidelijk.
De Kwestie: Moet de rechter oordelen over klimaatzaken?
Met de nodige ’juridische alchemie’ heeft de rechter Shell bevolen de CO2-uitstoot eind 2030 netto 45% te verminderen ten opzichte van 2019. Bovendien moet Shell erop toezien dat ook alle zakelijke relaties, inclusief de eindgebruikers, deze vermindering bewerkstelligen. Dat alles heeft de rechter gebaseerd niet op een wet of andere verbindende regel, maar op een ’ongeschreven zorgvuldigheidsnorm.’ Die norm heeft Shell niet eens geschonden, maar de rechter was bang voor een dreigende schending.
“Rechter is nu zelfbenoemd klimaatwetgever”
We zijn wel wat gewend in Nederland op het vlak van rechterlijk activisme, maar de Haagse rechter gaat weer een stap verder. Na de Staat hebben nu ook private ondernemingen de plicht om het klimaat te redden.
Shell leeft al zijn verplichtingen op klimaatgebied na. Om toch een bevel te kunnen opleggen, moet de rechter naar een zogeheten ’open norm’ grijpen. Dat is een norm die door een rechter naar eigen goeddunken kan worden ingevuld. Daarmee zet de rechter het klimaatbeleid van de overheid opzij. De rechter treedt op als ongekozen plaatsvervangende wetgever, die de gekozen wetgever een veeg uit de pan geeft.
De uitspraak toont aan hoezeer de rechter onder de indruk is geraakt van de niet-aflatende stroom aan klimaatalarmistische propaganda. Het woord ’gevaarlijke klimaatverandering’ komt maar liefst 39 keer voor in het vonnis. Dat gevaar leidt de rechter af uit ’de best beschikbare wetenschap’. Die wetenschap blijkt neer te komen op de rapporten van het IPCC, die de ’consensus’ zouden weergeven. Dat woord komt 29 keer voor in het vonnis zonder ook maar een keer aan enig bewijs voor die ’consensus’ te refereren.
Bovendien is wetenschap geen kwestie van consensus. Politiek wel en dat maakt duidelijk dat deze rechter aan klimaatpolitiek doet.
’Rechter moét hierin zelfs oordeel geven’
Mensenrechten
Wanneer een rechter de mensenrechten in stelling brengt, kan de wetgever niets aan de rechterlijke uitspraak veranderen. Het is dan de morele superioriteit van de rechter die het land regeert, waarbij de feiten er niet veel toe doen. Dat de rechter de industrie vogelvrij verklaart en de politiek kleineert, is de prijs die de democratie moet betalen.
Eerst was de Staat de klos, nu zijn het private ondernemingen zoals Shell en voor je het weet is het ’persoonsgebonden koolstofbudget’ een feit. Dan schiet dat tweede kind of die vliegreis er helaas bij in. Maar dat had de gewone man toch niet kunnen betalen, want zijn geld gaat naar peperdure hernieuwbare energie, ’van het gas los’ en de verplicht elektrische auto. Met het onrechtmatige vonnis van de Haagse rechter zijn we weer een stap dichter bij het klimaattotalitarisme.
Dr. Lucas Bergkamp is arts en advocaat, gespecialiseerd in Europese milieuwetgeving