Afwijzing interventie Clintel in ‘klimaatzaak van de eeuw’
Stichting Milieu en Mens wel toegelaten

Woensdag 26 april 2023

Dit is een origineel bericht van de Climate Intelligence Foundation (CLINTEL)

Stichting Clintel is teleurgesteld over de afwijzing van de interventie in de geruchtmakende “klimaatzaak van de eeuw” tussen Shell en Milieudefensie. Het Hof stelt dat de vordering van Clintel “onvoldoende concreet” zou zijn omschreven om in aanmerking te kunnen komen voor tussenkomst als derde partij. Voeging aan de zijde van Shell wordt vervolgens afgewezen omdat Clintel kwesties wil aankaarten die “buiten de grenzen van de rechtsstrijd” zouden vallen. Clintel bestrijdt beide redeneringen en beraadt zich op vervolgstappen. Stichting Milieu en Mens werd wel toegelaten als voegende partij aan de kant van Shell en mag op 6 juni schriftelijk gaan toelichten waarom het vonnis van de rechtbank uit 2021 moet worden vernietigd.

In de geruchtmakende algemeen-belangactie van Milieudefensie tegen Shell bepaalde de rechter in 2021 dat Shell eind 2030 45 procent minder CO­2 uit moet stoten in de hele keten (ten opzichte van 2019). Shell ging in hoger beroep. Clintel en nog een andere stichting, Milieu en Mens, besloten daarop beide (onafhankelijk van elkaar) om te interveniëren in deze zaak.

Interventie
Clintel wilde ‘tussenkomen’ als derde partij met eigen gronden, dan wel zich ‘voegen’ aan de zijde van Shell. Clintel ondersteunt het standpunt van Shell, waaronder bijvoorbeeld het feit dat het Klimaatakkoord van Parijs doelstellingen voor lidstaten inhoudt en geen juridische verplichtingen voor bedrijven meebrengt, en wilde daarnaast aanvullende feiten en argumenten aandragen die door zowel Shell als Milieudefensie niet zijn ingebracht in de zaak, maar die wel relevant zijn voor het ‘algemeen belang’.

Zowel Milieudefensie als Shell zagen een interventie van Clintel niet zitten en daarom was er op 15 maart een zitting waarin zowel Clintel als Milieu en Mens hun zaak mochten bepleiten. Clintel gaf daarin onder mee aan dat zij vernietiging van het vonnis vorderde, deels op andere gronden dan Shell. Het Hof vond dit echter geen relevante vordering.

In reactie op de afwijzing van de vordering tot tussenkomst door het Hof zegt Lucas Bergkamp, adviseur van Clintel: “Dit oordeel is onbegrijpelijk en in strijd met het recht. Door de algemeen belang-actie als een zuiver privaatrechtelijke kwestie af te schilderen lijkt het Hof te willen zeggen dat een derde in hoger beroep niet de vernietiging van een vonnis mag eisen dat haar belangen schaadt, want dat is geen privévordering tegen een partij. Als dat zo is, kan deze procedure geen algemeen belang dienen, maar dient zij de privébelangen van Milieudefensie.”

Voeging
Bij de afwijzing van voeging oordeelt het Hof dat Shell en Milieudefensie het al eens zijn over ‘de feiten’: “Het betoog van Clintel gaat er aan voorbij dat tussen Shell en Milieudefensie c.s. geen geschil bestaat over de stand van de wetenschap en dat in hoger beroep de feitenvaststelling door de rechtbank op dit punt niet is bestreden. Een voeging van Clintel kan om die reden in deze procedure niet leiden tot een discussie daarover. Het hof moet in deze hoger beroepsprocedure de tussen Milieudefensie c.s. en Shell vaststaande feiten over de klimaatwetenschap tot uitgangspunt nemen.” Los van het feit dat daarmee een juridische fictie wordt gecreëerd, miskent dit oordeel volgens Clintel dat het standpunt en de statutaire doelstelling van Clintel meer omvat dan het bijdragen aan een discussie over de klimaatwetenschap.

Jurjen de Korte van OSK advocaten uit Amsterdam, die Clintel in deze procedure bijstaat, wijst op het belang van het maatschappelijke debat: “Van het Hof mogen Milieudefensie en Shell bepalen wie waarover nog mag discussiëren. De partijen kapen daarmee het maatschappelijke debat over een onderwerp dat van belang is voor alle Nederlanders en over een rechterlijk oordeel dat bedoeld is om verstrekkende gevolgen te hebben voor ons allen. Het Hof weet daar geen autoriteit voor aan te dragen en dit kan ook nooit de bedoeling geweest zijn van de regeling voor algemeen-belang acties. Uitsluiting van een grote groep belanghebbenden bij dit debat werkt helaas polarisatie alleen maar verder in de hand.”

Gevaarlijke klimaatverandering
Een van de cruciale aspecten in deze klimaatzaak is het gebruik van de term ‘gevaarlijke klimaatverandering’. Clintel bestrijdt dat dit een internationaal vastgestelde, laat staan wetenschappelijke definitie is. Clintel voerde ter zitting aan dat het “fundamentele debat over of er bijvoorbeeld sprake is van gevaarlijke klimaatverandering niet ter vrije bepaling van partijen [staat]”. Het Hof veegt dit argument feitelijk van tafel en stelt dat de partijen in de hoofdzaak wel degelijk onderling mogen bepalen dat sprake is van “gevaarlijke klimaatverandering”, ook wanneer die vaststelling gevolgen heeft voor alle Nederlanders.

Wel ontvankelijk
In het arrest heeft het Hof Clintel wel aangemerkt als ontvankelijke partij in algemeen-belang acties over het klimaat, waarvoor zware eisen gelden. “Clintel heeft een voldoende feitelijke onderbouwing gegeven van haar stelling dat zij met de interventie opkomt voor voldoende gelijksoortige belangen, te weten de belangen van personen die zich – kort gezegd – op het standpunt stellen dat er geen klimaatcrisis is.” Het Hof oordeelt ook dat Clintel mede gelet op haar omvangrijke achterban voldoende representatief is. Dit oordeel steunt Clintel in haar voornemen om zich mogelijk ook in andere procedures te mengen.

Marcel Crok, directeur van Clintel: “We hebben de eerste slag verloren maar niet de oorlog. De klimaatbeweging is inmiddels zeer groot en machtig. Wij zijn een klein roeibootje dat op de oceaan dobbert en probeert een olietanker van koers te veranderen. We zijn ontvankelijk verklaard. Milieudefensie geeft aan ook andere bedrijven via de rechter aan te gaan pakken. Wij zullen niet aarzelen om dan opnieuw interventie aan te vragen.”

Clintel vertegenwoordigt in deze procedure 3600 gemachtigden. Zie https://klimaatzaakvandeeeuw.nl/

Het vonnis is na te lezen op rechtspraak.nl.

CLINTEL
Stichting Climate Intelligence (Clintel) is een onafhankelijke stichting die zo objectief mogelijk bericht over klimaatverandering en klimaatbeleid en die stem van de rede wil zijn in het vaak oververhitte klimaatdebat. Clintel is in 2019 opgericht door emeritus hoogleraar geofysica Guus Berkhout en wetenschapsjournalist Marcel Crok. Belangrijkste doelstelling van Clintel is het genereren van kennis over en inzicht in de omvang, aard, oorzaken en gevolgen van klimaatverandering en het klimaatbeleid dat hierop betrekking heeft. Ook wil Clintel deelnemen aan debatten over klimaatwetenschap en -beleid, alsmede aan besluitvormingsprocessen dienaangaande.

Voor meer informatie neem contact op met Marcel Crok, Stichting Clintel, marcel.crok@clintel.org –  (06) 16 236 275.