Door Marcel Crok, overgenomen van Indepen
De afgelopen week vonden er twee filmpremières plaats in Nederland. Op donderdag was ik zelf nauw betrokken bij de première van ‘Climate: The Movie (The Cold Truth)’ van de Britse filmmaker Martin Durkin. Een paar dagen later was de beroemde filmregisseur Oliver Stone in Tuschinski te gast bij de Nederlandse première van zijn documentaire ‘Nuclear Now’.
Beide voorstellingen waren met iets minder dan 600 aanwezigen uitverkocht. Dat klinkt logisch voor een voorstelling waarbij Oliver Stone, drievoudig Oscar-winnaar, aanwezig is. Maar wat te denken van die andere documentaire? Daarin komen diverse sceptische wetenschappers aan het woord over klimaatverandering. Een saai gegeven, zou je zeggen, voor een documentaire van 80 minuten. Toch volle bak. Het lijkt erop dat een deel van de bevolking wakker begint te worden en zich af begint te vragen of al die doemverhalen over klimaat wel kloppen.
Nee, stelt ‘Climate: The Movie’ onomwonden. De film breekt het klimaatnarratief volledig af. We leven historisch gezien (honderden miljoenen jaren) juist in een koude periode waarin de CO2-concentratie extreem laag is. Extremen zoals orkanen, overstromingen, droogte en bosbranden zijn niet toegenomen. Planten (en dus landbouwgewassen) en bomen profiteren van de iets hogere CO2-concentraties die we nu hebben in vergelijking met 150 jaar geleden. De aarde wordt groener.
Maar de film, die vanaf vandaag gratis online staat op diverse websites, gaat nog een stap verder. Hoe kan het dat een groot deel van de wetenschap, de media, de politiek en het bedrijfsleven, zo eensgezind is geraakt over dit complexe vraagstuk. Het simpele antwoord is: geld, geld en nog eens geld. “Er staan inmiddels geen miljarden maar biljoenen op het spel”, zegt Nobelprijswinnaar in de natuurkunde (2022) John Clauser. “Ik denk niet dat klimaatonderzoekers ooit zullen terugkrabbelen van hun bewering dat toenemende CO2 de thermostaatknop is van het huidige klimaatsysteem”, zegt Roy Spencer. “Het is duidelijk dat het nu een cultus is, volledig losgekoppeld van de wetenschap”, stelt Richard Lindzen van het Massachusetts Institute of Technology (MIT).
Kernenergie
Het is afwachten hoe het ‘Climate: The Movie’ online zal vergaan. Het is niet uitgesloten dat diverse platforms de film zullen weren, als onderdeel van hun policy om ‘desinformatie’ te bestrijden. Zover zal het niet komen met ‘Nuclear Now’ van Oliver Stone, hoewel ook deze film, ondanks de beroemdheid van de regisseur tot nu toe niet op een warm onthaal kon rekenen in Amerika. In maar liefst 1 uur en 45 minuten neemt Stone, die de voice-over voor zijn rekening neemt zoals David Attenborough dat bij de BBC doet in natuurdocumentaires, de kijker mee in de geschiedenis van het atoom. De Nederlandse tak van de organisatie WePlanet slaagde erin Stone naar Nederland te halen en twee dagen later was hij ook te gast in het Europees Parlement, uitgenodigd door Europarlementariër Rob Roos. De komende weken is de film nog in diverse Nederlandse bioscopen te zien.
Stone kwam op het idee om de film te maken nadat hij in 2019 het boek ‘A Bright Future’ van Joshua S. Goldstein las. Goldstein werkte ook mee aan de film en wordt erin geïnterviewd. Er valt weinig af te dingen op de film. Het biedt een historisch overzicht, vanaf het moment dat Marie Curie radioactiviteit ontdekt, werpen van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, hoe daarna het Atoms for Peace-programma leidt tot de succesvolle bouw van ruim vierhonderd kerncentrales, waarna vanaf de jaren ’80, na de ongelukken in Three Miles Island en Tsjernobyl, het tij voor kernenergie begint te keren. De film stelt onder andere dat de Rockefellers, groot geworden in de olie, een rapport arrangeerden in 1956 dat beweert dat iedere vorm van straling gevaarlijk is. Stone maakt daarmee het punt dat de olie-industrie daarmee een concurrent op de markt wilden uitschakelen. Met succes.
Angst
Waar ‘Climate: The Movie’ keihard afrekent met klimaatalarm, is ‘Nuclear Now’ juist heel alarmistisch over klimaatverandering. “Dit was in onze verbeelding net zo erg, of zelfs erger dan het uitsterven door kernwapens, waar we in zekere zin al aan gewend waren geraakt. Maar nu was hier een doemscenario dat echt het einde van de wereld kon inluiden. Klimaatwetenschappers waarschuwden ons dat de mensheid de ecologische systemen van de wereld destabiliseerden”, zegt Stone in de film. Juist vanwege die dreiging hebben we kernenergie keihard nodig, aldus de film. In het Europees Parlement was Stone ronduit bot over Duitsland, dat al zijn kerncentrales gesloten heeft. “Wat is er aan de hand met Duitsland?”, verzuchtte een zichtbaar gefrustreerde Stone over het gebrek aan ‘actie’ in Europa. Hij hintte zelfs dat democratieën niet geschikt zijn om dit soort problemen op te lossen.
Zowel tijdens de Q&A in Tuschinski als in het Europees Parlement benadrukte Stone dat hij niet zoveel op heeft met het angst zaaien door Hollywood. De film begint dan ook met een beroemd citaat van Marie Curie: “Er is niets in het leven om bang voor te zijn, enkel te begrijpen.” Het vreemde is dat op het vlak van klimaatverandering Stone zelf hard meedoet aan bang maken. Hij gebruikt de angst voor klimaatverandering om een lans te breken voor kernenergie.
Het lukte niet om Stone een vraag te stellen. Dit had ik hem willen vragen: heb je het boek ‘Apocalypse Never’ van Michael Shellenberger ook gelezen? Shellenberger was een van de grondleggers van het ecomodernisme, de stroming waartoe WePlanet ook behoort, en een groot pleitbezorger van kernenergie. De twee moeten elkaar toch kennen? En jawel, Stone staat zelfs met een citaat op de website van het boek van Shellenberger: “Het krachtigste en meest invloedrijke boek in het recente verleden is Apocalypse Never van Shellenberger, een verrassend optimistische oproep tegen apocalyptische milieuactivisten die het publieke domein zo domineren. Het belangrijkste boek van deze tijd.”
Wow. Daar zit geen woord Spaans tussen. Maar Shellenberger, diens boek en de optimistische boodschap ervan schitteren door afwezigheid in ‘Nuclear Now’. Stone heeft nog plannen voor een vervolgfilm. Mijn tip: mijnheer Stone, ga eens op onderzoek uit hoe de olie-industrie ook de klimaatagenda mede heeft opgetuigd. Zoals Curie zei, enkel om te begrijpen.