Europees Hof voor de Rechten van de Mens

Eind augustus heeft CLINTEL een verzoek ingediend bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens om te kunnen participeren in een klimaatzaak die door klimaatactivisten is aangespannen tegen 33 landen. Deze zaak staat bekend als de zaak DUARTE.

Eerder dienden we een vergelijkbaar verzoek in, dat het Hof afwees zonder daarvoor een reden te geven. Er is echter belangrijke nieuwe informatie beschikbaar gekomen, dus we zijn teruggegaan met een nieuw verzoek.

CLINTEL vindt dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens besluiten moet nemen die zijn gebaseerd op de beste beschikbare wetenschap en de beste analyse van beleid. De stukken die momenteel bij het Hof liggen zijn incorrect en misleidend. We willen wetenschappelijke informatie bij het Hof aandragen om dit te corrigeren. Het Hof gelooft bijvoorbeeld dat de zogenoemde ‘climate emergency’ een wetenschappelijk concept is, wat het niet is.

In het kort: onze bijdrage zal zorgen dat het Hof niet dezelfde fouten maakt als de Nederlandse Hoge Raad in de zaak Urgenda, waar de zaak DUARTE op steunt.

Ons verzoek aan het Hof staat hier.

Urgenda versus Nederland
In 2014, en namens alle Nederlandse burgers, begon de klimaatactiegroep Urgenda een rechtszaak tegen de Nederlandse regering om deze te dwingen tot een strenger beleid voor emissiereductie (mitigatie). Deze rechtszaak kwam uiteindelijk in december 2019 tot een einde. De Hoge Raad in Den Haag besloot dat de Nederlandse regering inderdaad moest voldoen aan de eisen van Urgenda. De overheid werd opgedragen om de uitstoot van broeikasgassen met 25 procent te verminderen aan het eind van 2020. Volgens de Raad bedreigt klimaatverandering het recht op leven zoals dat is neergelegd in de European Convention on Human Rights (ECHR). De uitspraak heeft tot gevolg gehad dat de regering tal van aanvullende mitigatie-maatregelen heeft genomen, zoals gevraagd door Urgenda. Deze maatregelen betekenen aanzienlijke extra kosten voor de Nederlandse burgers en hebben een verwaarloosbaar effect op het wereldwijde klimaat.

DUARTE et al. versus 33 landen
Geïnspireerd door de Urgenda-uitspraak, heeft een andere klimaatzaak (Duarte case) nu zijn weg gevonden naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Zes jonge Portugezen, van 8 tot 21, hebben een verzoek ingediend bij het Hof in Straatsburg om hun mensenrechten te beschermen tegen het gevaar van klimaatverandering. Het Hof heeft de autoriteit om klachten over aantasting van de ECHR te horen. Dit verdrag garandeert Europeanen fundamentele vrijheden en mensenrechten, zoals vrijheid van meningsuiting en vrijwaring van marteling. Het garandeert ook het recht op leven, zoals dat werd aangewend in de zaak van  Urgenda.

De Portugezen eisen nu dat niet minder dan 33 landen, de 27 landen van de EU, Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland, Rusland, Turkije en Oekraïne, al de noodzakelijke stappen nemen om de mondiale temperatuurstijging te beperken tot 1.5°C. Die stappen zijn noodzakelijk, claimen zij, om het recht op leven te garanderen, waarvoor een veilig klimaat een vereiste is. In het bijzonder klagen zij over recente hittegolven, droogte en bosbranden in Portugal en ze suggereren dat deze fenomenen causaal zijn gelinkt aan het ‘inadequate klimaatbeleid’ van de 33 betrokken landen.

Lucas Bergkamp en Katinka Brouwer publiceren eerder dit jaar een groot artikel over deze zaak op de CLINTEL-website. Bergkamp en Brouwer werken ook aan een zeer gedetailleerd rapport over deze zaak (samenvatting al online) dat snel zal worden gepubliceerd door de ECR Groep in het Europese Parlement. Een interview met Lucas Bergkamp is hier te zien.

Eerdere gang CLINTEL naar Europees Hof
Eerder dit jaar diende Clintel een verzoek in om in deze zaak te mogen interveniëren. Het verzoek werd zonder opgaaf van redenen verworpen. Later hoorden we dat acht milieu-NGO’s en mensenrechten-organisaties was toegestaan om te interveniëren. Deze organisaties staan alle sympathiek ten opzichte van de eisers in deze zaak.

Eind augustus volgde de publicatie van een zeer belangrijke paper door Ross McKitrick. Deze publicatie toont aan dat de methodologie die het IPCC gebruikt om causale verbanden te leggen fundamenteel fout is. CLINTEL stuurde daarop een nieuw verzoek om te mogen interveniëren in deze zaak. Deze keer zal het Hof rekening moeten houden met de urgentie en het belang van onze interventie, gegeven de misleidende informatie in deze zaak en incorrecte uitspraken van de President en de Vice-President van het Hof over de vermeende ‘climate emergency’. We hopen snel een antwoord te ontvangen.

Enorme consequenties voor economie en democratie
In de zaak DUARTE hebben de klimaatactivisten vier eisen neergelegd:

  1. een verdere reductie van broeikasgasemissies,
  2. drastische restricties voor de export van fossiele brandstoffen,
  3. drastische maatregelen ter compensatie van de emissies verbonden aan de import van producten en
  4. maatregelen om internationale bedrijven te dwingen tot beperking van de emissies van hun complete productieketen.

Op al deze gebieden moeten de emissies snel worden gereduceerd naar nul om de ‘climate emergency’ het hoofd te bieden. Met een gunstig oordeel van het Europese Hof kan de klimaatbeweging verder procederen op nationaal niveau tegen landen die niet hard genoeg proberen de doelen te halen. De aangeklaagde landen zullen geen keuze hebben dan zich aan te passen aan het oordeel van het Hof, want er is geen beroep mogelijk.

De verdiencapaciteit van het hele economische systeem staat dus op het spel, want de kosten voor bedrijven en landen om de doelen te halen, zullen torenhoog zijn. Een dergelijke uitspraak zou de economie in veel landen op de knieën brengen, met alle consequenties van dien.

Naast de economische impact, die moeilijk is te overschatten, zijn de implicaties voor de democratie en de rechtsgang ook enorm. Als er in het voordeel van de eisers wordt besloten, zal klimaatbeleid permanent worden onttrokken aan het reguliere politieke besluitvormingsproces, waar gekozen vertegenwoordigers en bestuurders de verschillende belangen tegen elkaar kunnen afwegen, beleid kunnen beoordelen en de noodzakelijke en relevante correcties en aanpassingen kunnen uitvoeren.

Vanuit het perspectief van CLINTEL is het meest verontrustende aspect van dit vooruitzicht, dat juridisch gedreven klimaatbeleid over het algemeen gebaseerd is op verkeerd begrepen klimaatwetenschap en de effecten van klimaatbeleid. Daarom willen we interveniëren in de zaak DUARTE en dit verkeerde begrip corrigeren.

Mensenrechten als voorwendsel
De zaak DUARTE illustreert hoe klimaatactivisten een bondgenoot hebben in partijdige rechters met wie ze een ideologische affiniteit hebben. Onder het mom van de mensenrechten wordt klimaatbeleid tot een onomkeerbaar juridisch dictaat, gebaseerd op gemankeerde pseudo-wetenschap, waar geen democratische controle op mogelijk is. Juridische autoriteiten die beleid dicteren aan democratisch verkozen regeringen passen geen wetten toe maar maken deze zelf. De betrokken rechters proberen hun partijdigheid niet eens te verbergen; ze vervormen de wetenschap en verordonneren ineffectief beleid.

CLINTEL stapt naar de rechter
Voor CLINTEL is genoeg nu genoeg. Als activisten ons juridische systeem gebruiken om klimaatbeleid te maken, laat ons dat geen andere keuze dan alle mogelijke juridische middelen te gebruiken om deze onfortuinlijke ontwikkeling in de maatschappij te repareren.

In die lijn zal CLINTEL actief zoeken naar mogelijkheden om rechtszaken op het gebied van klimaatverandering te initiëren of daaraan deel te nemen. Als altijd zullen we in zulke rechtszaken uitgaan van de beste beschikbare wetenschap en beleidsanalyse en deze ook promoten. Als u onze missie en strategie ondersteunt, overweeg dan aub een donatie of word Vriend van Clintel.

Guus Berkhout
Marcel Crok
Oprichters CLINTEL