Door Andrew Montford

Eerder gepubliceerd op de Daily Sceptic

Het door de Ierse regering geopperde plan om de veestapel te reduceren voor het klimaat heeft veel aandacht gekregen. Er wordt gezegd dat, hoe onwaarschijnlijk ook, deze maatregel de planeet zal redden van ‘Global Warming’. Prominente personen zoals Elon Musk en Jordan Peterson wezen er snel op dat deze maatregelen, in de context van overheidsmaatregelen, in alle eerlijkheid, nogal gestoord zijn.

De plotseling opkomende neiging om veestapels te reduceren is niet nieuw. In het 19e-eeuwse Zuid-Afrika overtuigde kind-profetes Nongqawuse haar stam, de Xhosa, dat vee en graanschuren zichzelf op magische wijze zouden vernieuwen wanneer deze respectievelijk afgeslacht en afgebrand zouden worden. De realiteit bleek heel anders te zijn nadat dit geprobeerd werd en de Xhosa-maatschappij stortte in omdat veeteelt de basis van hun economie was. Ierland is gewaarschuwd!

Dit verhaal wordt verteld in ‘The Grip of Culture’, een nieuw boek dat binnenkort uitgegeven wordt door de Global Warming Policy Foundation. (In het kader van openheid: De schrijver van dit artikel is tevens de redacteur van dit boek.) Het centrale thema van het boek is dat, evenals de Xhosa, onze maatschappij gestuurd wordt door een ‘culturele entiteit’ (of kortweg ‘cultuur’). Deze term verwijst naar religies en extreme politieke bewegingen (of seculiere religies zo u wilt). De culturele entiteit die onze huidige tijdgeest beheerst is natuurlijk die van de nakende klimaatcatastrofe.

Het boek ziet cultuur als een functie van ons onderbewuste, dat met onze genen mee geëvolueerd is, als een manier om mensen als groep te binden. Dit is een natuurlijk, menselijk fenomeen dat ons allen beïnvloedt. Centraal in culturen staan vaak verhalen over verdoemenis en verlossing. Opvallend genoeg zijn deze verhalen nooit waar en zoeken ze de rand op van wat in de werkelijkheid mogelijk is. De meeste aanhangers van deze culturen hebben echter nooit de grondteksten gelezen waarop die culturele entiteit is gebaseerd, ze hebben echter wel allerhande overtuigingen over die grondteksten. Dit is even waar voor de aanhangers van Extinction Rebellion (die alleen veronderstellingen hebben over wat het IPCC zegt over klimaatverandering), als voor middeleeuwse boeren (die de Bijbel niet konden lezen) en de Rode Garde (die Das Kapital niet lazen).  Zeggen dat je gelooft in de klimaatcatastrofe is doorgaans dan ook geen afgewogen, rationele mening maar een signaal naar andere mensen dat ook jij bij ‘de club’ hoort.

Het gedrag waarmee een cultuur in stand gehouden wordt is van alle tijden. Het demoniseren van tegenstanders is een duidelijk voorbeeld; Beschuldiging van ketterij doen hun werk al sinds mensenheugenis. Voor mensen binnen ‘de club’ is het een waarschuwing om niet van de juiste leer af te dwalen. Voor degene buiten ‘de club’ een uitnodiging om zich ook aan te sluiten en daarmee toegang te krijgen tot de voordelen die het groepslidmaatschap biedt (of om anders de gevolgen van afdwaling duidelijk te maken). De woorden zijn vandaag de dag anders dan vroeger. Men spreekt nu over ‘klimaatontkenners’ in plaats van ketters maar de functie van het opplakken van deze labels is hetzelfde gebleven; Namelijk het de mond snoeren van oppositie en het voorkomen dat kritische vragen gesteld worden.

Culturele entiteiten hebben het ook altijd gemunt op kinderen, ook zij moeten in de cultuur worden opgenomen, desnoods achter de rug van hun ouders om. De cultuur van de klimaatcatastrofe is nu dominant aanwezig in de curricula van scholen hoewel het om aandacht strijdt met een paar andere nieuwe culturele entiteiten. Kinderen, en dan met name meisjes, vervullen nogal eens de rol van profeet in dit soort culturen. Hun kinderlijke onschuld maakt ze immuun voor kritiek, Greta Thunberg is slechts de laatste in een lange rij die zich uitstrekt tot ver voor de tijd van Nongqawuse.

Het belangrijkste aspect van een cultuur is dat ze inwerkt op het onderbewuste en daarmee volkomen irrationeel te werk gaat. Wanneer we dit begrijpen kunnen we een beetje grip krijgen op de gekkigheid van de afgelopen twintig jaar. Inderdaad, degenen die vragen stellen bij de wenselijkheid van ‘Net Zero’ worden gedemoniseerd en gecanceld zoals we hebben gezien, maar dat is dus hoe culturele entiteiten te werk gaan. En wanneer we politici over elkaar heen zien buitelen om zich te scharen achter de hersenscheten van een spijbelende tiener, begrijpen we nu waarom. Wanneer gezond verstand de heersende cultuur zou zijn, zouden we geen atoomcentrales sluiten of (CO2-intensieve) fossiele brandstoffen importeren maar gewoon oppompen uit de Noordzee. Maar gezond verstand is op zijn retour dus nemen we juist onzinnige maatregelen.

Omdat ze samenlevingen bij elkaar houden hebben culturele entiteiten buitengewoon sterke maatschappelijke invloeden. Ze zijn verantwoordelijk voor het opkomen van grote beschavingen en de bouw van grootse monumenten, van de waterwerken van Ur en Babylon tot de piramiden en meer. Maar omdat ze irrationeel zijn kan een culturele entiteit ook een (zichzelf) vernietigende kracht vormen zoals de 19e-eeuwse Xhosa en 20e-eeuwse Duitsers aan den lijve ondervonden. Het is vooraf moeilijk te zeggen of een cultuur het opbouwende of vernietigende pad op gaat maar een rampzalig einde is waarschijnlijker bij een ‘eindtijdscultus’; Een cultuur van het soort dat alle bestaande structuren wil afbreken om opnieuw te beginnen. Helaas is dat wel hetgeen waar we vandaag de dag mee te maken lijken te hebben. Gegrepen door de cultuur van de klimaatcatastrofe lijkt de maatschappij erop gebrand het energiesysteem, dat de basis is van onze beschaving, af te breken met slechts, in de meest vage termen, een idee van wat het moet gaan vervangen. De Xhosa zullen deze neiging herkennen.

Om ‘Net Zero’ te bereiken zijn we begonnen aan een proces van ‘decarbonisatie’ om voortaan van wind en zon te leven maar, gek genoeg, zonder te weten wat we gaan doen wanneer de wind eens niet waait en de zon niet schijnt. Dit is op geen enkele manier rationeel maar perfect te begrijpen wanneer je je realiseert dat we gedreven worden door een culturele entiteit. De kern van het boek is gebaseerd op een opvallende reeks cijfers die laat zien dat de mate van religiositeit van een samenleving een uitstekende voorspeller is van hoe men publiek denkt over klimaatverandering en hoe enthousiast men is over duurzame energie. Het enthousiasme wordt niet minder wanneer bekend is dat de kosten van klimaatmaatregelen hoger zijn dan de opbrengsten. Maar nogmaals, dat is wat er gebeurd wanneer er een culturele entiteit aan het werk is. Een culturele entiteit zit er voor zijn eigen welzijn, niet het welzijn van de mensheid.

Er komt geen einde aan gek klimaatbeleid: elektrische auto’s, reisbeperkingen, 15-minuten steden, vegetarisch en op insecten gebaseerd voedsel is wat me zo te binnen schiet. De roep om dit soort maatregelen door klimaatbevlogenen zijn slechts uitingen van geloof. Het is niet de bedoeling dat we dit letterlijk gaan nemen, daarom geniet menig Extinction Rebellion activist evenveel van een vliegvakantie naar de zon als u en ik. Maar de maatschappij reageert op hun uitingen door meer windmolens te plaatsen waarbij we ons steeds meer zorgen moeten gaan maken of het licht wel aan blijft in de winter. Een analyse van de cultuur die dit drijft, zoals in ‘The Grip of Culture’ gebeurt, kan verklaren waarom westerse samenlevingen een zelfmoord aan het uitvoeren zijn. De boodschap is dat het werkelijke gevaar voor de samenleving niet klimaatverandering is, maar de eindtijdscultus die zich erop baseert. Dit is een zeer verontrustende boodschap maar wie in een vrije en rationele samenleving wil blijven leven moet deze culturele realiteit snel onder ogen zien.

Door: Andrew Montford, directeur van Net Zero Watch.