De EU heeft onlangs de CS3D aangenomen. Deze richtlijn verplicht bedrijven een ‘klimaattransitieplan’ aan te nemen en uit te voeren dat voorziet in zodanige emissiereductie dat de doelstelling van niet meer dan 1,5 graden temperatuurstijging en ‘klimaatneutraliteit’ wordt gehaald. Daarmee is de ‘klimaatzaak van de eeuw’ van Milieudefensie tegen Shell die hangende is voor het Gerechtshof Den Haag overbodig geworden. Sterker nog, met de CS3D is er voor de Nederlandse rechter geen ruimte meer om op kop te lopen in het klimaat zonder het Europese recht te schenden. De EU heeft de Nederlandse rechter links gepasseerd.

Lobbyen met het klimaatvonnis

Het vonnis van de rechtbank Den Haag dat Shell verplichtte tot emissiereductie consistent met het doel van 1,5 graden, was voor de klimaatbeweging een geschenk uit de hemel. Met dat vonnis in de hand hebben ze de politici in Brussel kunnen overtuigen dat de EU geen keus had wilde het ‘klimaatkoploper’ blijven.

Om dat te bereiken zou de EU, net als de Nederlandse rechter, aan alle grote bedrijven een ‘klimaattransitieplan’ moeten opleggen. De strategie was succesvol en de EU ging met de klimaatbeweging mee.

Net als Shell zijn alle grote ondernemingen nu verplicht zich in te spannen om hun ambitieuze klimaatplan naar de letter uit te voeren en hun emissiereductiedoelen te verwezenlijken. De beweging was zelfs zo succesvol dat de EU nog iets verder ging dan het Haagse klimaatvonnis. Het klimaattransitieplan van ondernemingen moet naast ‘Paris-proof’ ook leiden tot een ‘sustainable economy.’

Het EU klimaattransitieplan zal bovendien rekening houden met ‘sectoral pathways’, die zijn vastgesteld voor sectoren van de industrie. Ook voor de petroleumsector kan zo’n pad worden voorgeschreven door de EU.

Strijd met Europees recht

Een bevestiging van het Shell-klimaatvonnis door het Haagse Gerechtshof zal onvermijdelijk met het Europese recht in strijd komen. Want dat vonnis, overeenkomstig de vordering van Milieudefensie, strijdt met het Europese recht doordat daarin geen rekening wordt gehouden met de eis van ‘sustainable economy’ noch met de ‘sectoral pathways.’

Alle grote ondernemingen zullen een Europees klimaattransitieplan dienen te implementeren. Daarover is het laatste woord nog niet gezegd. Dat laatste woord heeft nu niet langer de Nederlandse, maar de Europese rechter.

Dat zij even klimaatkoploper van Europa is geweest kan de Haagse rechter echter niet meer worden afgenomen.

Lucas Bergkamp is arts en advocaat te Brussel. Dit artikel verscheen eerder bij Wynia’s Week.