Gelijk hebben ≠ gelijk krijgen
We weten het allemaal: als je gelijk hebt betekent dat nog niet dat je gelijk kríjgt. Dat geldt met name voor politiek-maatschappelijk gevoelige kwesties of als er instituten met naam bij betrokken zijn. Dat is ook het geval bij de kwestie van de verdwenen hittegolven in De Bilt. Wat er gebeurde:
Op 1 januari 2016 werden de gemeten maximum dagtemperaturen (Tx) van 1 januari 1901 tot 1 september 1951 door het KNMI ‘gecorrigeerd’ (gehomogeniseerd). Daarmee verminderde het KNMI het aantal hittegolven in die halve eeuw van 23 naar maar liefst 7, een absurde actie. EW-journalist Simon Rozendaal schreef daar als eerste over en dat werd opgepikt door Frans Dijkstra, gepensioneerd chemicus en klimaatonderzoeker. Die schreef op zijn beurt in 2017 over de kwestie een artikel in “Meteorologica”, het vakblad van menig KNMI-er. Dat ging overigens niet zonder slag of stoot: er kwamen 5 peer reviewers aan te pas, meer dan bij de meeste artikelen in Nature.
Een half jaar later werd er door Theo Brandsma van het KNMI (verantwoordelijk voor die homogenisatie) op de bijdrage van Dijkstra gereageerd in Meteorologica: het KNMI zette de hakken in het zand. Voor Frans Dijkstra het sein om samen met Jan Ruis, Marcel Crok en ondergetekende een rapport over de kwestie te schrijven, dat in 2019 verscheen (tweede versie). Dat Nederlandstalige rapport geeft een overzicht van wat er allemaal mis ging bij de homogenisatie van De Bilt. Het KNMI wilde daarover niet met ons communiceren.
Ondanks een uitnodigend persbericht werd het rapport door de alle traditionele media genegeerd. De Telegraaf was het enige medium dat belangstelling toonde. Het artikel in die krant was al geschreven, maar op het laatste moment trok de toenmalige hoofdredacteur, Paul Jansen, het artikel terug. Zijn motivatie daarvoor is hier terug te lezen. Een onzinnige argumentatie, maar zo lopen dingen soms als je kritisch bent.
Voor ons was dat het sein om te gaan werken aan een ‘echte’ wetenschappelijke publicatie, die -na wat geduld oefenen- in 2021 verscheen in het tijdschrift Theoretical and Applied Climatology. Daarin lieten we zien dat de homogenisatie van het KNMI gewoon niet deugde. Weer volgde een oorverdovende stilte bij de traditionele media. Alleen een journalist van De Andere Krant ging verhaal halen bij de directie van het KNMI. De directie vond onze paper ‘interessant’ en men zegde toe in 2023 met een herziening van de homogenisatie te komen.
In juni 2023 verscheen echter in Meteorologica een artikel van KNMI-onderzoeker Theo Brandsma over trends in temperatuurextremen, waaruit valt af te leiden dat het KNMI niet van plan is de homogenisatie van 2016 fundamenteel te herzien. Hoofdauteur van onze publicatie uit 2021, Frans Dijkstra, heeft op het recente artikel van Brandsma gereageerd. Die reactie is deze keer niet aangeboden aan de redactie van Meteorologica, die al eerder blijk heeft gegeven niet zo geïnteresseerd te zijn in al te kritische geluiden.
De reactie van Frans Dijkstra kunt u hier als pdf downloaden