Een interview door Peter Baeten met een windturbine-slachtoffer

“Ik had me zeer goed mentaal voorbereid op de komst van de windturbines. Maar toen ze er eenmaal stonden, in september 2021, viel het me toch enorm tegen. Niet alleen de visuele overlast maar vooral het geluid. Het vreselijk storende hoorbare geluid bleek in mijn geval niet eens het ergste, maar vooral het laagfrequente en infrasone geluid. Dat uit zich nog steeds in een veel slechtere nachtrust. Ik slaap niet meer echt door en word om de 2 tot 3 uur wakker.”

Aan het woord is Annita Verkennis uit het Midden-Limburgse Neer, waar ze op ongeveer 900 meter woont van de dichtstbijzijnde turbine van windpark De Kookepan.

Want niet alleen in het windrijke westen en noorden van ons land zijn windturbines inmiddels alom aanwezig. Ook in de rustige buitengebieden in Limburg slaan ze toe. Een voorbeeld is dus Windpark de Kookepan, waar drie jaar geleden drie turbines verrezen met een tiphoogte van 203 meter. De drie maken onderdeel uit van een lint van 22 windturbines van kilometers lang, lopend van Neer helemaal naar Weert. Daarbij is het lastig ‘het lint’ bij de rechter aan te vechten, want het geheel wordt juridisch gezien als aparte onderdelen, mede omdat ze worden gerund door verschillende coöperaties, die wel volop samenwerken en ook verenigd zijn.

“Als de turbines eens een tijdje stil staan, merk je het verschil meteen”, vervolgt Annita. “Zo van: hé, ik heb eens een hele nacht kunnen doorslapen. Maar slecht slapen is natuurlijk niet het enige negatieve effect van deze turbines. We wonen namelijk niet voor niets in een buitengebied; onze volgende buren wonen honderden meters verder. We willen genieten van de rust in zo’n gebied. Maar als je hier buiten bent, met name op de rustige momenten in het weekend en in de avond, is het vaak alsof er een vliegtuig in de buurt vliegt, dat maar niet wil landen. Bovendien hebben we nu ineens te maken met een industrieel uitzicht in plaats van een landelijk uitzicht op akkers en houtwallen. Ik ben overigens bepaald niet de enige die er last van ondervindt. Ongeveer de helft van de buren klaagt er ook over, in meer of mindere mate. Daarbij maakt het echt niet uit of deze mensen op voorhand negatief of positief stonden ten opzichte van de windturbines. Van de vier gezinnen in onze directe omgeving zijn er in ieder gezin leden die er negatieve gevolgen voor de nachtrust van ondervinden. Ook bij degenen die er juist positief tegenover stonden.”

Slaapmiddelen
“Als dit niet verandert, kom ik toch bij slaapmiddelen van de huisarts uit; het concentratievermogen gaat er door de onderbroken nachtrust iedere nacht behoorlijk op achteruit”, constateert Verkennis, in het dagelijkse leven werkzaam als boekhouder. Ze probeerde de komst van de turbines vanaf de eerste plannen in 2019, wel aan te vechten, maar uiteindelijk werden ze alsnog geplaatst. “Dit soort projecten wordt uiteraard verkocht als duurzaam en goed voor ons milieu. Wie is daar nou op tegen? Bovendien kon je er als bewoner aardig aan verdienen, als je tenminste meedeed in de coöperatie die het windpark runt. Van de 150 ‘lokale’ investeerders woont het gros op een afstand van meer dan 2 km, sommige zelfs aan de andere kant van de Maas. Of deze leden er allemaal van op de hoogte zijn hoeveel ellende voor de omwonenden ze financieren, betwijfel ik. Uiteindelijk wordt juist door een coöperatie tweespalt in een gemeente bewerkstelligd. Juist mensen uit de eigen gemeente zijn verantwoordelijk voor de ellende de wij dagelijks ondervinden.”

“Coöperaties adverteren graag met: van, voor en door omwonenden maar in de praktijk werd er zelfs tijdens een bijeenkomst tegen omwonenden gezegd: zelfs als wij weten dat we jullie ziek maken, dan nog blijven we draaien want we willen geld verdienen en…het mag van de overheid.”

Toevallig ook projectleider
“Van de pakweg 60 huishoudens in een straal van 1200 meter, zijn er maar 2 naar de rechter gestapt. Dit omdat ons van meet af aan bij iedere bijeenkomst duidelijk werd gemaakt dat de Gemeente achter het plan stond en het er hoe dan ook zou komen. Dat zei een Raadslid op een bijeenkomst, waarbij hij zei dat hij er namens de Gemeente Leudal stond. Achteraf bleek hij ook nog ‘toevallig’ projectleider van het windpark te zijn; dat had hij natuurlijk niet vermeld tijdens de bijeenkomst). Dit kwam met de verzekering dat niemand er last van zou hebben, dat er alleen af en toe ‘het geluid van een koelkast’ zou zijn. Dit was genoeg om de meeste mensen te ontmoedigen. Bedenk daarbij dat een initiatiefnemer hulp en steun krijgt van de Gemeente en dat de burger alles, maar dan ook echt alles zelf moet uitzoeken.”

“We hebben bezwaar gemaakt tot aan de Raad van State toe, op allerlei gronden. Maar zonder succes, mede door de toegepaste Crisis- en herstelwet, die de burger veel mogelijkheden ontneemt tegen de initiatiefnemer (iets waar een overheid eigenlijk veel terughoudender mee zou moeten zijn). Een interessante insteek was trouwens dat onze drie turbines de dekking van bepaalde militaire radarinstallaties in de omgeving aantastte. Maar ja, dit speelde allemaal net vóór de oorlog in Oekraïne. Dat militaire aspect zou nu misschien wel anders worden beoordeeld door de rechter. Evenals het ontbreken van een deugdelijke MER-beoordeling die voldoet aan de zogenoemde SMB-richtlijnen. Toen was de zaak van advocaat Peter de Lange echter nog niet geweest, anders had dit park ook geen doorgang kunnen vinden.”

“Maar hoe dan ook, je staat daar met je eenvoudige rechtsbijstandsverzekering tegenover het hele apparaat. Je staat als burger niet met 1-0 achter maar eerder met 4-0. En de overheid blijkt nu eenmaal niet aan de kant van de burger te staan, een paar jaar geleden al helemaal niet.”

Compensatie
“Er is wel een compensatiefonds voor omwonenden ingesteld maar dat stelt in de praktijk niet al te veel voor. Een schijntje van de winst wordt hier ingestort om een zoethoudertje te creëren en dit wordt dan als iets zeer genereus gepresenteerd. We hebben nog een planschade-procedure lopen, maar ook daar ondervind je als gewone burger allerlei obstakels en tegenwerking; helaas ook weer van de Gemeente die een initiatiefnemer in bescherming neemt en niet de burger.”

“Helemaal in het begin stond ik niet negatief tegenover dit soort projecten. Tot ik me eens er echt in ging verdiepen. Wat een ontgoocheling; dan zie je pas alle nadelen van windenergie. Niet alleen de hinder voor omwonenden, maar bijvoorbeeld ook de schade voor vogels en insecten, gevaarlijke stoffen die vrijkomen, de onnodige sloop van de natuur, de schade die de ingeschoten wiebelstroom aan ons toch al kwetsbare energienet toebrengt en de enorme extra kosten (nog los van alle subsidie) die er mee gemoeid zijn. In die tijd was er ik ook echt wel van overtuigd dat de overheid er is om voor jouw belangen als burger op te komen. Daar ben ik inmiddels wel van teruggekomen. Ik zie gelukkig wel dat steeds meer mensen zich bewust zijn van de nadelen van windenergie; gelukkig ook politici die zich niet meer alleen laten voorlichten door de windlobby maar die ook zelf eens een rekenmachine ter hand nemen….en dan op precies het tegenovergestelde uitkomen.”

“Dit soort projecten wordt, zoals gezegd, verkocht als goed voor duurzaamheid en het milieu maar het gaat ook om heel veel geld. Dan merk je dat er allerlei andere overwegingen en belangen gaan spelen. Zouden alle natuur- en milieu-organisaties daarom zo stil zijn? Onbegrijpelijk dat zelfs deze partijen zo stil zijn nu deze ramp zich over het land en de zee aan het uitrollen is….straks is het te laat!”

 

Over de windturbines

  • Locatie: Neer (L)
  • Tiphoogte: 203 meter
  • Aantal: 3
  • Bouwjaar: 2021
  • www.leudalenergie/projecten/